Wytrawiarka z termostatem i minutnikiem

Wykonana przeze mnie wytrawiarka jest remedium na wiêkszo¶æ k³opotów i nieprzyjemno¶ci zwi±zanych z trawieniem p³ytek PCB. Mo¿liwych metod realizacji wytrawiarki jest wiele, nie mia³em za bardzo ochoty na próbowanie nowych, wymy¶lnych sposobów trawienia p³ytek. Skorzysta³em z konwencjonalnej metody, a mianowicie zbudowa³em p³askie akwarium z napowietrzaniem i grza³kami. Wiele takich urz±dzeñ mia³em okazjê ogl±daæ na forach. Wymieniê kilka drobnych ró¿nic pomiêdzy wiêkszo¶ci± z nich, a moj±:
- zabudowane grza³ki wraz z czujnikiem temperatury, w ¶rodku nie ma ¿adnych lu¼nych elementów, ani kabli,
- zamontowanie plastikowej krateczki zapobiegaj±cej wpadaniu p³ytki pomiêdzy grza³ki,
- do napowietrzania (gwarantuje ruch k±pieli) wykorzysta³em kompresor zmontowany z agregatu lodówkowego s³u¿±cego dotychczas g³ównie do pompowania kó³, dzia³a ju¿ ponad dekadê,
- naczynie wykona³em z pleksi, jest ³atwa w obróbce, niestety s³absza od szk³a - ¶cianki boczne musia³em wzmocniæ wspornikami z desek.
Ca³o¶æ wzbogaci³em w elektroniczny termostat z minutnikiem i piszczkiem. Tym razem nie ma mo¿liwo¶ci, ¿ebym zapomnia³ o trawi±cej siê p³ytce .

Budowa

Naczynie wykona³em z 3 listw wyciêtych z pleksiglasu o grubo¶ci 5mm (dó³ i boki) do których s± przykrêcone dwie prostok±tne p³yty 235mm x 345mm x 2,2mm. Ca³o¶æ zosta³a skrêcona na zwyk³ym silikonie sanitarnym 50 ¶rubkami. Wiercenie, gwintowanie i przycinanie ¶rubek zajê³o mi sporo czasu. W jednej z listw bocznych s± wykonane 3 du¿e otwory na grza³ki oraz 2 mniejsze na czujnik w koszulce termokurczliwej i w±¿ napowietrzaj±cy. Wê¿yk jest po prostu w³o¿ony w otwór i zaci¶niêty wepchniêt± w niego sztywn± rurk±. Wewn±trz podziurawi³em go ig³±. Otwory s± tak ma³e, ¿e bez zaworu zwrotnego woda w zewnêtrznej czê¶ci wê¿a pojawia siê dopiero po kilku minutach. Zwyk³a akwarystyczna pompka powietrza nie jest w stanie przet³oczyæ powietrza przez tak ma³e dziurki. Postanowi³em wiêc wykorzystaæ kompresor, który ju¿ mia³em. Grza³ki (2x100W + 90W) s± wci¶niête w otwory na oryginalnych gumkach, a od strony wewnêtrznej s± dodatkowo uszczelnione silikonem. W zestawie do grza³ek otrzyma³em mocowania, co wykorzysta³em jako tulejki dystansowe do oparcia grza³ek jedn± o drug±. Ponadto szklane koñce grza³ek wchodz± w do³ki nawiercone w przeciwleg³ej listwie, dziêki temu s± sztywno zamontowane i nie ruszaj± siê. Rozszerzalno¶æ termiczn± ich szklanych obudów kompensuje miêkkie gumowe mocowanie. Do górnej grza³ki na oryginalnych zaczepach przymocowa³em ponacinan± pleksiglasow± kratownicê, zapobiega ona wpadaniu p³ytek miêdzy grza³ki. Naczynie zosta³o z boków wzmocnione drewnianymi, jednolitymi ceownikami wyciêtymi z bukowego drewna.




Opisane powy¿ej naczynie przyklei³em pionowo na silikonie do polakierowanej podstawy (260mm x 185mm x 18mm). Dolne krawêdzie oklei³em wikolem. Na jednej ze stron zamontowa³em uk³ad elektroniczny w drewnianej obudowie z aluminiowym panelem. Chc±c usztywniæ monta¿ naczynia oraz odginaj±ce siê pod wp³ywem cieczy pleksiglasowe ¶cianki, przykrêci³em pionowo do podstawy dwie przyciête u góry pod skosem p³yty hdf. Za¶ do spodniej strony podstawy przykrêci³em 4 gumowe nó¿ki, ca³o¶æ nie ¶lizga siê i nie rysuje powierzchni sto³u. Wytrawiarkê mo¿na bez problemu przenosiæ trzymaj±c j± za podstawê czy brzeg pleksiglasowego naczynia nie k³opocz±c siê jej wytrzyma³o¶ci±.

Elektroniczny termostat z minutnikiem.

Uk³ad elektroniczny opar³em na mikrokontrolerze Attiny2313 w wersji SMD. Jest odpowiedzialny za:
- multipleksowe sterowanie dwóch wy¶wietlaczy LED;
- obs³ugê 2 przycisków;
- za³±czanie i wy³±czanie grza³ek;
- uruchamianie sygna³u d¼wiêkowego;
- zbudowany przy pomocy przetwornika PWM i zewnêtrznego wzmacniacza operacyjnego przetwornik analogowo-cyfrowy obs³uguj±cy czujnik temperatury.

Oprogramowanie do mikroprocesora napisa³em w ¶rodowisku WinAVR w jêzyku C. Grza³ki s± za³±czanie przy pomocy triaka sterowanego optotriakiem. Triak przy sterowaniu moc± powy¿ej ok. 200W wymaga ma³ego radiatora. Uk³ad jest zabezpieczony watchdogiem, w razie zaciêcia termostat jest resetowany co mo¿e zapobiec zagotowaniu siê roztworu. W razie awarii triaka, uk³ad po przekroczeniu przez roztwór temperatury 55 stopni za³±cza piszczek. Listingi, wsad do mikroprocesora i projekt p³ytki zamie¶ci³em na samym koñcu artyku³u.

Dzia³anie

Puste urz±dzenie wa¿y 1840g, jego maksymalna pojemno¶æ wynosi 1,5 litra. Optymalna ilo¶æ roztworu (1,3 litra) rozgrzewa siê o jeden stopieñ w czasie ok. 29 sekund.
Po za³±czeniu uk³adu na wy¶wietlaczu pokazana zostaje aktualna temperatura roztworu. Przy pomocy migania uk³ad oznajmia nas o dzia³aniu grza³ek. Wci¶niêcie obu przycisków na raz powoduje przej¶cie do trybu ustawiania minutnika. Pierwszym dodajemy, drugim odejmujemy ilo¶æ minut. Od tego czasu minutnik zostaje uaktywniony, po up³yniêciu wskazanego czasu cyklicznie co 500ms uruchamiany jest piszczek do momentu wci¶niêcia pierwszego przycisku.

Za³±czone pliki zawieraj± schemat, projekt p³ytki oraz wsad do mikrokontrolera. Chc±cym zbudowaæ ten uk³ad sugerujê samodzieln± kompilacjê listingu (WinAVR) wpisuj±c odpowiedni± zmienn± do obliczania temperatury (zmiana maj±ca na celu korekcjê dzielnika R3,R4). Zamiast tego mo¿na R4 lub R3 zast±piæ odpowiednim potencjometrem i skalibrowaæ termometr. Do kalibracji nie potrzeba dodatkowego termometru, kalibracjê mo¿na przeprowadziæ mierz±c napiêcie wyj¶ciowe czujnika LM35.

Dodam jeszcze, ¿e wytrawianie trwa oko³o 10-15 minut. Przy w³±czonym napowietrzaniu zakrywam górê pokazan± na zdjêciach przykrywk± z gumk± i dwoma otworami wypuszczaj±cymi powietrze. Jest to skuteczna metoda zapobiegaj±ca chlapaniu.

Fajne! Ranking DIY

Ogólnie konstrukcja faja ale:

MaThiR napisa³:

rozgrzewa siê o jeden stopieñ w czasie ok. 29 sekund.

masz wodê w temperaturze pokojowej, chcesz j± rozgrzaæ do 80 stopni to musisz czekaæ pó³ godziny?
Noi druga sprawa to kompresor, nie trzeba tu nie wiadomo jakiej wydajno¶ci wiêc taki zewnêtrzny lodówkowy trochê psuje konstrukcje, fajnie jakby by³ jaki¶ ma³y, albo chocia¿by pompka spryskiwaczy od samochodu.
Ale ogólnie 4/5.
pozdrawiam

Samo wykonanie bardzo schludne
Ale z tym agregatem... To trochu jak braæ czo³g do holowania malucha
Zwyk³a pompa do akwarium + zaworek zwrotny by nie wystarczy³a??


Pozdrawiam!

Witam
Ogólnie konstrukcja sprawia pozytywne wra¿enie, dobrze ¿e Kolega zrobi³ te wzmocnienia, bo si³a mo¿e byæ faktycznie spora przy takim naczyniu (ok 140N na ca³± ¶ciankê).

Mam takie pytania:
- Czy siatka i grza³ki s± ³atwo demontowalne? Prêdzej czy pó¼niej trzeba to bêdzie wyczy¶ciæ a grza³ki na sta³e mog³yby to znacznie utrudniæ.
- Ile konkretnie zajmuje nagrzanie do roboczej temperatury? Bo te 29 sekund na stopieñ, pewnie nie jest sta³e w ca³ym czasie nagrzewania.

Roztwór z temperatury 20 stopni do 45 stopni grzeje siê w ok. 12-13minut. Pompki akwarystyczne t³ocz± zdecydowanie mniej powietrza ni¿ kompresor lodówkowy. Wykorzystany przeze mnie kompresor zapewnia zdecydowanie lepsze mieszanie ni¿ pompka któr± kupi³em specjalnie na ten cel (model HP-1000).

Nie ma mo¿liwo¶ci wymiany grza³ek bez rozbierania naczynia. Stawiam na ich bezawaryjno¶æ

³adny projekt i podsun±³e¶ mi pomys³ ale jak wygodnie wyci±gaæ p³ytkê z roztworu?

Musisz zrobiæ taki wieszaczek z drutu na p³ytkê

Witam
Kiedy¶ wykona³em wytrawiarkê z kszta³townika aluminiowego ok 1,2-1,5cm oraz plexi. Kszta³townik tworzy³ ramê a plexi by³a do niej przyklejona + przykrêcona. W ramie by³a umieszczona grza³ka od czajnika elektrycznego - tzn jej cze¶æ. Grza³ka i tak uleg³a zniszczeniu wiêc j± wyprostowa³em i wybra³em z niej odcinek nadaj±cy siê do u¿ytku. Niestety mimo wszystko wymaga ona ok 30-40V aby zaczê³a dobrze grzaæ. Jednak wola³bym aby zasilanie grza³ki by³o na poziomie 12-24V.

Tak to wygl±da³o kiedy¶. Nie mam aktualnych fotek.


Co my¶licie o zastosowaniu w roli grza³ki rezystorów 5W? Równie¿ umieszczone by³yby w konstrukcji wytrawiarki. Mo¿na wykorzystaæ np 0.5Ohm/5W 10sztuk po³±czonych w szereg.

£adnie, ³adnie, estetyka na wysokim poziomie. Czy przy wy¿szej temperaturze pleksa siê nie odkszta³ca? Co do kompresora z lodówki to trochê armata na muchê ale grunt ¿e dzia³a. Zak³ada³e¶ jaki¶ filtr powietrza? Te kompresory czêsto lubi± "pluæ" olejem.
Zastanawiam siê dlaczego nie zastosowa³e¶ cyfrowego czujnika temperatury (np DS18B20). Nie musia³by¶ stosowaæ wzmacniacza ani komparatora, nie by³oby konieczno¶ci kalibracji, histerezê te¿ za³atwi³by¶ programowo.

jakby kto¶ szuka³ taniego ma³ego kompresora to mo¿na siê wybraæ na auto-szrot
i poszukaæ - w niektórych samochodach centralne zamki by³y pneumatyczne , pompka ta ma wystarczaj±c± wydajno¶æ

Karol966 napisa³:

Grza³ka i tak uleg³a zniszczeniu wiêc j± wyprostowa³em i wybra³em z niej odcinek nadaj±cy siê do u¿ytku. Niestety mimo wszystko wymaga ona ok 30-40V aby zaczê³a dobrze grzaæ. Jednak wola³bym aby zasilanie grza³ki by³o na poziomie 12-24V

Trochê poza tematem, ale jak ju¿ Kolega rozbebeszy³ grza³kê to móg³ odzyskany fragment poci±æ na 3 lub 4 fragmenty, po³±czyæ je równolegle i mi±³by swoje 12 V. Sprawa rozbija siê raczej o moc, ni¿ o napiêcie zasilania.

hotek napisa³:

Musisz zrobiæ taki wieszaczek z drutu na p³ytkê

W³a¶nie siê zastanawia³em jakiego drutu u¿yæ tak aby nie reagowa³ z B327. Rozumiem, ¿e mied¼ i czarna stal odpada, ale pytanie czy mo¿e byæ ocynk, czy musi byæ kwasiak.

Jeden z b³êdów, który pope³ni³em robi±c naczynie to zastosowanie ¶rubek ze sto¿kowymi g³ówkami. Mocniej dokrêcone niszcz± pleksê, zaczyna niestety pêkaæ.

Kompresor faktycznie pluje olejem i dlatego bezpo¶rednio do wylotu zosta³a zamontowana rurka ze ¶rubk± na dole. Co jaki¶ czas mo¿na j± odkrêciæ i wypu¶ciæ olej, a potem przez wlot daæ zassaæ do ¶rodka.

P³ytkê zawsze przewiercam w jednym punkcie, po czym przeci±gam przezeñ ¿y³kê, któr± zaczepiam o przykrywkê To rozwi±zuje problem wyci±gania wytrawionych p³ytek PCB.

Cytat:

Co my¶licie o zastosowaniu w roli grza³ki rezystorów 5W? Równie¿ umieszczone by³yby w konstrukcji wytrawiarki. Mo¿na wykorzystaæ np 0.5Ohm/5W 10sztuk po³±czonych w szereg.

W jaki sposób je zaizolowaæ by nie zosta³y strawione, a jednocze¶nie przekazywa³y ciep³o?

MaThiR napisa³:

W jaki sposób je zaizolowaæ by nie zosta³y strawione, a jednocze¶nie przekazywa³y ciep³o?

A mo¿e zafajdaæ po prostu po³±czenia miêdzy samymi rezystorami (od obudowy do obudowy) czym¶ w stylu poxipolu, zostawiaj±c tylko ceramiczne obudowy na wierzchu (bo to raczej one siê grzej±, prawda?) - tylko takie rozwi±zanie by³oby nierozbieralne, trzeba o tym pamiêtaæ.

A co do wytrawiarki, naprawdê fajna, gratuluje udanego projektu. Móg³by¶ wrzuciæ zdjêcie podczas w³±czonego "bulgotania"? Jestem ciekawy jakiej mniej-wiêcej wielko¶ci s± b±belki.

MaThiR napisa³:

Kompresor faktycznie pluje olejem i dlatego bezpo¶rednio do wylotu zosta³a zamontowana rurka ze ¶rubk± na dole. Co jaki¶ czas mo¿na j± odkrêciæ i wypu¶ciæ olej, a potem przez wlot daæ zassaæ do ¶rodka.

Kto¶ mi kiedy¶ podpowiedzia³, ¿e w takim przypadku mo¿na daæ jaki¶ ma³y filtr paliwa(motorowerowy), powinien wy³apaæ kropelki.

Zamiast kompresora lepsze bêdzie u¿ycie jak wy¿ej by³o napisane pompki od CZ.
Jakie s± wymiary zbiornika?

MaThiR napisa³:

W jaki sposób je zaizolowaæ by nie zosta³y strawione, a jednocze¶nie przekazywa³y ciep³o?

Cytat:

Równie¿ umieszczone by³yby w konstrukcji wytrawiarki.

Nie doczyta³e¶

Cytat:

odzyskany fragment poci±æ na 3 lub 4 fragmenty, po³±czyæ je równolegle i mi±³by swoje 12 V

Nie ma wiele miejsca w tych kszta³townikach na dodatkowe przewody - to musi byæ jednym ciêgiem (z jednej strony przewód dalej szeregowo rezystory, grza³ka a na koñcu drugi przewód)
PS. Czy ja wiem aby to by³o OT W koñcu problem grza³ki dotyczy wielu wytrawiarek. Im lepsza grza³ka tym roztwór szybciej osi±gnie zalecan± temperaturê a tym samym nasza p³ytka szybciej siê wytrawi.

krzysiek_p napisa³:

A mo¿e zafajdaæ po prostu po³±czenia miêdzy samymi rezystorami (od obudowy do obudowy) czym¶ w stylu poxipolu, zostawiaj±c tylko ceramiczne obudowy na wierzchu (bo to raczej one siê grzej±, prawda?) - tylko takie rozwi±zanie by³oby nierozbieralne, trzeba o tym pamiêtaæ.

Moim zdaniem gra nie warta ¶wieczki, aby uzyskaæ odpowiedni± moc (min. 200W) potrzeba 40 rezystorów. Proponuje 2 lub 3 akwariowe grza³ki 100W bez termostatu na 230V. S± one szczelne i bezpieczne. Zastanawia mnie po co wogóle kombinowaæ z obni¿aniem napiêcia. Nie do¶æ ¿e nie ma odpowiednich grza³ek na niskie napiêcie to jeszcze potrzeba transformatora odpowiedniej mocy, który swoje kosztuje.

Kolega nie zauwa¿y³ kwestii bezpieczeñstwa. Urz±dzenia akwarystyczne zasila siê maksymalnie 24V AC. To ma byæ bezpieczeñstwo a nie zabawa, ¿ycie jest tylko 1. Projekt fajny.

arek59 napisa³:

Kolega nie zauwa¿y³ kwestii bezpieczeñstwa. Urz±dzenia akwarystyczne zasila siê maksymalnie 24V AC. To ma byæ bezpieczeñstwo a nie zabawa, ¿ycie jest tylko 1. Projekt fajny.

Wiêc dlaczego na rynku dostêpnych jest mnóstwo grza³ek, filtrów, pompek, czy pokryw zasilanych napiêciem 230V? Widocznie urz±dzenia te maj± odpowiednie atesty i spe³niaj± pewne normy. Co prawda zdarzaj± siê wyj±tki, sam niedawno naprawia³em termostat akwariowy polskiej produkcji z zasilaczem beztransformatorowym, którego czujnik nie by³ jako¶ wyj±tkowo izolowany.

Nie zmienia to faktu, ¿e nie powinno siê "grzebaæ palcem w wodzie" gdy w akwarium/wytrawiarce znajduje siê urz±dzenie pod³±czone do sieci.

Elektryka pr±d nie tyka! Tylko pie¶ci. Do Pana co zjaw± je¼dzi, mo¿e w tym zasilaczu beztransformatorowym by³o zabezpieczenie przeciwprzepiêciowe w postaci warystora na wej¶ciu...

W wykonanej przeze mnie wytrawiarce tylko czê¶æ grza³ki jest w roztworze. Gumka i kabel jest na zewn±trz, grza³ka musia³aby po prostu pêkn±æ, ¿eby komu¶ zaszkodziæ. W takiej sytuacji triak uleg³by zniszczeniu, albo wybi³by bezpiecznik (w mojej wytrawiarce nie zamontowa³em bezpiecznika z powodu braku miejsca). Czujnik za¶ jest odseparowany galwanicznie od sieci elektrycznej

Panowie co wy siê denerwujecie ¿e 230 V w wy trawiarce to bezpieczeñstwo .Wystarczy albo nakleiæ informacje ¿e przed wyci±gniêciem p³ytki od³±czyæ zasilanie. Ale jak s±dzê takich rzeczy jak wytrawianie w wytrawiarce nie robi ¿aden "nygus" tylko rozumny cz³owiek. . ja swoj± grza³kê mia³em zrobion± z rezystora ceramicznego 0,45Ω/75W .By³o piêknie do czasu a¿ rezystorem pukn±³em o kant sto³u

kiedy¶ jak 4 lata temu wymy¶li³em sobie ¿e grza³ki umiejscowiê poziomo w szklanej wytrawiarce jeszcze takich nie by³o teraz widzê ju¿ s± i to bardzo eleganckie
ja te¿ nied³ugo skoñczê ale w szkle (kilka godzin rozwierca³em szko³o na tê okazje ) i wtedy te¿ ja oka¿ê

Co do grza³ek mo¿na je wykonaæ z drutu oporowego, probówek i piasku...
Drut oporowy mo¿na wyci±gn±æ ze starego grzejnika/farelki lub czego¶ podobnego, a próbówka i piasek kwarcowy to s± groszowe koszta...



Co do samej wytrawiarki mam pytanie ile razy mniej wiêcej ju¿ jej u¿ywa³e¶ i czy zauwa¿y³e¶ jakie¶ negatywne skutki dzia³ania wytrawiacza? Oraz czy po wytrawieniu zlewasz wytrawiacz do jakiego¶ pojemnika czy zostawiasz w wytrawiarce?

MaThiR napisa³:

Jeden z b³êdów, który pope³ni³em robi±c naczynie to zastosowanie ¶rubek ze sto¿kowymi g³ówkami. Mocniej dokrêcone niszcz± pleksê, zaczyna niestety pêkaæ.

Mog³e¶ sfazowaæ otwory wiert³em o wiêkszej ¶rednicy i wtedy sto¿ki ¶rub ³adnie schowa³yby siê w pleksi.

Czy ta kratka nad grza³kami nie ogranicza ruchu powietrza w roztworze?

A swoj± droga bardzo mi siê ta konstrukcja podoba.

joy_pl napisa³:

Co do grza³ek mo¿na je wykonaæ z drutu oporowego, probówek i piasku...
Drut oporowy mo¿na wyci±gn±æ ze starego grzejnika/farelki lub czego¶ podobnego, a próbówka i piasek kwarcowy to s± groszowe koszta...



Co do samej wytrawiarki mam pytanie ile razy mniej wiêcej ju¿ jej u¿ywa³e¶ i czy zauwa¿y³e¶ jakie¶ negatywne skutki dzia³ania wytrawiacza? Oraz czy po wytrawieniu zlewasz wytrawiacz do jakiego¶ pojemnika czy zostawiasz w wytrawiarce?

Witam mam pytanie odno¶nie grza³ki samoróbki.

W³asnie pad³a mi w trawiarce popularna grza³ka 100W z allegro.
Czynnik trawi±cy przedosta³ siê przez korek sylikonowy do ¶rodka i pod¿ar³ kable miedziane z zasilania.

Chce j± zregenerowaæ i usprawniæ.

Rozumiem ¿e do fiolki mogê dosypaæ piasku kwarcowego oraz dodatkowo do³o¿yæ jaki¶ termistor ?

Czym mam zakleiæ fiolkê aby po³±czenie by³o pewne (silikonem temperaturoodpornym czy czym¶ innym) a mo¿e w ¶rodku daæ jeszcze wype³nienie gipsem a dopiero potem silikon.

Pozdrawiam

Koszt eksploatacji tego urz±dzenia chyba nie nale¿y do jego zalet ...
Niemniej fajna konstrukcja.

Kiedy¶ jak budowa³em swój egzemplarz, jeden ze znajomych, podsun±³ interesuj±ce innowacyjne rozwi±zanie, do którego nie trzeba hekto - litrów ¶rodka trawi±cego

Otó¿ szkopu³ polega na tym aby z niewielkiego zasobniczka zasysaæ czynnik i polewaæ nim materia³ do obróbki. oczywi¶cie w obiegu zamkniêtym.