Witam
Planuję budowę kolumny centralnej dwudrożnej.
Posiadam stare ( ale nieużywane) głośniki:
-niskotonowe Tonsil 2xGDN 13/50 4 ohm (mission)
-wysokotonowy Vifa TC26SF 05-06 6 ohm (80Wat, pasmo 2000-22000 hz)
Wymyśliłem sobie połączenie GDN w szereg.
Proszę o pomoc w doborze zwrotnicy.
Może istnieje jakaś zbliżona do ideału gotowa lub ewentualnie schemat do zrobienia.
Ewentualnie proszę o sugestie w którym miejscyuczęstotliwości następuje ( w przypadku centralnego) "cieńcie na zwrotnicy.
pozdr
pio67
Te głośniki niskotonowe słabo nadają sięna centralnego suba, bardziej już właśnie na satelitki. W zalecanej przez producenta obudowie zamkniętej 5dm³ (a więc bardzo małej, przydatnej nawet do postawienie na biurko obok kompa) "poszczycą" się dolną częstotliwością graniczną 100Hz. Przy tym ich efektywność jest tragicznie zła: zaledwie 86dB, i stanowi ona cenę za miniaturyzację.
Szeregowe łączenie głośników jest niezalecane: wymagałoby bowiem identyczności parametrów obu egzemplarzy. Gdyby częstoliwości rezonansu różniły się od siebie (wskutek rozrzutów produkcyjnych) - tłumienie ich się pogorszy w porównaniu z pojedynczym głośnikiem. Nie ma tego problemu przy równoległym ich połączeniu - ale wtedy otrzymałoby się samochodową impedancję 2Ω i trzeba by użyć stosownego wzmacniacza.
Na stosowaniu gotowych zwrotnic (zwłaszcza rzędu 12dB lub większego) także można się przejechać, gdy takie drugorzędne parametry głośników jak indukcyjność pasożytnicza odbiegają od założonej. pomijając już nierównomierności charakterystyki częstotliwościowej jakie wówczas wystąpią - jeszcze gorsze mogą być skutki spadków impedancji zespołu poniżej znamionowej dla niektórych częstotliwości.
Z racji niskiej górnej częstotliwości granicznej GDN (5kHz, do tego jeszcze z wydatnym podbiciem) należałoby przyjąć cięcie w okolicach 3kHz. Ale zespół centralny w ogóle nie służy do odtwarzania częstotliwości wysokich a nawet średnich lecz jedynie najniższych, max. do 200Hz. Większe częstotliwości mają już znaczenie dla postrzegania kierunkowości i powinny być odtwarzane przez satelitki. Do tego ostatniego celu posiadane GDN-y mogłyby się nadawać. trzeba by więc postarać się o dwa GDW o impedancji 4 omy lub drugi identyczny GDW (to że ma on 6Ω nie stanowi przeszkody, i tak będzie musiał być dołączony do zwrotnicy przez dzielnik który obniży o wiele za wysoką jak na konkretne potrzeby efektywność a przy okazji impedancję), oraz duży, odpowiedni na centralny subwoofer GDN, pozwalający odtworzyć dźwięki poczynając od np. 30Hz.
Tomek, co ma centralny sub z centralnym głośnikiem do czynienia. Powinien dobrze odtwarzać mowę. Może być od 100 wzwyż. Nawet w kinach domowych Yamaha (tych tanich) bywały głośniki niosące od 120Hz wzwyż. Połączenie szeregowe często jest stosowane w tanich zestawach, na przykład w Eltaxach.
Quote:
Ale zespół centralny w ogóle nie służy do odtwarzania częstotliwości wysokich a nawet średnich lecz jedynie najniższych, max. do 200Hz.
- oglądam sobie wyrażenie "Głośnik centralny, zespół centralny głośnik" w google grafika http://skroc.pl/386e2 i wychodza głosniki centralne, które grają w pełnym paśmie.
Połącz na początek dwa głosniki w szereg a wysokotonowy przez kondensator około 6,8uF i rezystor około 4 Ohm... Sprawdź rezultat
Dzięki za pomoc.
Ale czy na niskich głośnikach nie powinna być jakaś cewka-jak przy prostej zwrotnicy I rzędu ? Chyba że się mylę....
Aha,, A rezystor w szeregu do kondensatora o głośników GDN?
pozdr
Masz rację, tylko to wersja "do testów". Cewkę możesz dać nisko ciętą. Jeden głośnik będzie wpływał na drugi swoimi indukcyjnościami. W niektórych tanich konstrukcjach nie jest to konieczne lub nieopłacalne. Tu to w końcu całkiem niezłe głośniki. Idealna to by była zwrotnica III rzędu w układzie D'appolito http://pl.wikipedia.org/wiki/D%27Appolito
Ok.
Ale co to znaczy "nisko ciętę".
Poprosze bardziej konkretnie(jeżeli można), gdzie przy tych głosnikach najlepiej wg Ciebie zrobić cięcie, i zastosować jak najbardziej skromną zwrotnicę ( nie mam ambicji budowy Hi-endów, a zwrotnica na bazie D appolito pochłonie kupę kasy i jest jak na mój zasób wiedzy zbyt skomplikowana).
Podpowiedz, ewentualnie nakieruj na jakich wartościach kodensatorów i wartościach cewek mogę zbudować prostą " niewymagającą" zwrotnicę do moich niedokońca pasujących cudeńkach
Resztę tj z litrażem pudełka i budową dam sobie radę
Z góry dzięki...
pozdrawiam
Ale czy na niskich głośnikach nie powinna być jakaś cewka-jak przy prostej zwrotnicy I rzędu ? Chyba że się mylę....
Niejednokrotnie może jej nie być: wtedy gdy głośnik niskotonowy ma długą, wychodzącą poza szczelinę magnesu cewkę drgającą a podział jaki dzięki indukcyjności cewki drgającej się uzyskuje zadowala nas. Tak np. w zespołach ZG15C z głośnikami GDN16/16 oraz GDW9/15 nie stosowało się żadnych cewek, jedynie pojedynczy kondensator w szereg z GDW. Niektóre głośniki niskotonowe mają jednak miedziane nakładki na nabiegunniki mające zredukować tę uboczną indukcyjność, i w takim wypadku cewka w szereg z GDN jest konieczna, bez niej nie tylko głośnik niskotonowy będzie odtwarzał sygnały o większych częstotliwościach które zostaną zniekształcone (np. wskutek efektu Dopplera) ale do tego jeszcze impedancja zespołu dla większych częstotliwości, gdy do pracy włączy się GDW spadnie w przybliżeniu dwukrotnie. Trzeba więc sprawdzić jak przy takim połączeniu (tj. głośnik wysokotonowy połączony we szereg z kondensatorem przyłączony równolegle do GDN) sprawują się posiadane głośniki, jeśli impedancja zespołu okaże się nierównomierna - należy zastosować cewkę w szereg z GDN.
Quote:
Aha,, A rezystor w szeregu do kondensatora o głośników GDN?
Rezystory takie stosuje się w szereg z GDW (chyba literówka z Twojej strony) a ich zadaniem jest wyrównanie charakterystyki zespołu, gdy jak to się w obecnych czasach nierzadko zdarza - głośnik niskotonowy ustępuje znacznie efektywnością wysokotonowemu.
Pierwszą przymiarkę możesz wykonać jak następuje:
1. W szereg z GDW włącz rezystor 2,0Ω (w celu uzyskania impedancji 8Ω) oraz kondensator 6.8uF (co odetnie częstotliwości poniżej 3kHz z nachyleniem 6dB/okt.)
2 Dołącz całość równolegle do dwóch połączonych w szereg GDN
3. sprawdź (za pomocą generatora akustycznego o impedancji wyjściowej 50Ω oraz miliwoltomierza AC lub oscyloskopu) czy impedancja w całym zakresie
częstotliwości nie spada poniżej znamionowej 8Ω. Gdyby okazało się że spada - włącz w szereg z GDN-ami cewkę o max. indukcyjności 430uH (w praktyce właściwa jej wartość, przy której uzyskuje się płaską charakterystykę może okazać się mniejsza, z uwagi na obecność resztkowej indukyjności cewek GDN).
4. Jeżeli nawet bez dodatkowej cewki uzyskuje się wzrost impedancji powyżej znamionowej w pobliżu częstotliwości podziału - nie należy się tym przejmować. W tej klasy zespołach jest to dopuszczalne, bez względu na to że w takim wypadku należy spodziewać się w tym miejscu "dołka" na charakterystyce częstotliwościowej.
5. Jeżeli podczas prób odsłuchowych uznasz że dźwięk zawiera zbyt dużo tonów wysokich - zastąp rezystor 2Ω włączony w szereg z GDW odpowiednim tłumikiem, obliczonym tak aby zastępcza impedancja wejściowa wynosiła zawsze 8Ω (np. rezystor 6.2Ω równolegle do GDW plus rezystor 5.1Ω w szereg z całością) aby nie zmienić przy tym częstotliwości podziału.
Wykonanie zwrotnicy wyższego rzędu, nawet tylko drugiego jest już bardziej skomplikowane, bowiem im wyższy rząd tym większa jest wrażliwość zwrotnicy na odchyłki w parametrach głośnikow, np. zespolonego charakteru ich impedancji.
A jak duża jest moc wzmacniacza, którego będziesz używał? Chodzi o ryzyko przeciążenia GDW w wyniku użycia zwrotnicy I rzędu przy dość niskiej częstotliowści podziału.
Tam jest Vifa, raczej to GDWK i grzechem jest to puścić bez minimum 12dB/oct. chyba, że do testów 1 wat max. Trzeba minimum tłumika 2-3 dB do głośnika wysokotonowego. Mozna w jego wartość zintegrować tłumik i "zwiększasz" impedancji to z 6 do 8 Ohm.
Impedancja zestawu głośnikowego jest zależna od indukcyjności - to co pisze na głośniku 8 Ohm to minimalna impedancja w zakresie powyżej rezonansu mechanicznego głośnika. Max = w rezonansie, i rośnie ze wzrostem częstotliwości, dla prądu stałego impedancja = rezystancji.
Podłączone toto będzie do Aplit. Yamaha Rx-v350 (105W , 6ohm) - a więc nic wielkiego.
Na bokach mam Jamo 150W, 6ohm
Czy nie lepiej byłoby zrobić podział gdzieś lekko poniżej 2 kHz ?
Dla GDN-a jest tam najbardziej płasko, a i vifa jest tam obecna (choć za chwilę koło 1,2 leci na dół)- wysokotonowy jest w moim niemaniu "dużo lepszy" i powinien wytrzymać tak nisko- co sądzicie? Nie grywam zbyt głośno .
Książkowo ( jak doczytałem)-powinno sie szukać wspólnych wypłaszczeń charakterystyk i tam dokonywać podziałow..... a poniżej 3kHz na Gdn jest dołek.........
Tam jest Vifa, raczej to GDWK i grzechem jest to puścić bez minimum 12dB/oct. chyba, że do testów 1 wat max. .
Sam się tego obawiam, z drugiej jednak strony zwrotnicy 12dB/okt lepiej nie składać w ciemno, tj tylko na podstawie podręcznikowych obliczeń, bo można uszkodzić wzmacniacz i głośniki gdyby wystąpiły nieprzewidziane podbicia rezonansowe.
Quote:
Impedancja zestawu głośnikowego jest zależna od indukcyjności - to co pisze na głośniku 8 Ohm to minimalna impedancja w zakresie powyżej rezonansu mechanicznego głośnika
Tak istotnie jest, a przynajmniej być powinno w przypadku głośników niskotonowych, normalnopasmowych i szerokopasmowych. Dla średnio-i wysokotonowych nierzadko podaje się jedynie moduł impedancji dla wybranej częstotliwości, bliskiej typowej dla danego głośnika dolnej częstotliwości podziału (np. 800Hz lub 3kHz), a więc w zakresie gdzie udział składowej indukcyjnej jest już zauważalny. Komplikuje to dodatkowo obliczenia.
Quote:
Max = w rezonansie, i rośnie ze wzrostem częstotliwości.
Co do pierwszego - zgoda, jednak ów wzrost wraz z częstotliwością następuje dopiero po uprzednim osiągnięciu minimum o którym pisałeś wyżej.
Quote:
dla prądu stałego impedancja = rezystancji
A to już poważna nieścisłość, lub niejasność wypowiedzi, mogąca zmylić. Nawet ta minimalna impedancja występująca dla częstotliwości wyższej od rezonansowej jest wyższa (zwykle o kilkanaście %) od rezystancji drutu w cewce. Jej obecność można tłumaczyć choćby za pomocą zasady zachowania energii: oprócz grzania drutu część mocy dostarczonej do głośnika ulega przemianie w energię mechaniczną drgań membrany, a następnie fali akustycznej. Dopiero dla częstotliwości bardzo niskich, leżących znacznie poniżej rezonansu (a więc zwykle infradźwiękowych) impedancja głośnika asymptotycznie dąży do rezystancji. Nie należy się zatem dziwić gdyby dwa GDN-y połączone w szereg wykazywały tutaj rezystancję (mierzoną zwykłym omomierzem) bliższą 6Ω niż 8Ω.
Dodano po 53 [minuty]:
pio1167 wrote:
Podłączone toto będzie do Aplit. Yamaha Rx-v350 (105W , 6ohm) - a więc nic wielkiego
Tiaaaa, nic wielkiego Wszelako pod warunkiem że całość zasilana jest z transformatora sieciowego wyglądającego powiedzmy na 20W W skośnookim sprzęcie tego rodzaju zagwozdki zaskakiwać nie powinny: specjalnie na użytek nieświadomych klientów wymyślono coś takiego jak moc PMPO, dzięki czemu tego rodzaju cuda stają się możliwe.
Quote:
Na bokach mam Jamo 150W, 6ohm
Patrz wyżej: przy mocy choćby tylko 105W (takiej mającej jakikolwiek związek z rzeczywistością), sinusoidalnej bądź muzycznej) odpalonej w pokoju mieszkalnym użytkownik zaraz straciłby słuch, nawet przy kolumnach o miernej skuteczności. Gdyby powyższe przypuszczenia okazały się prawdziwe - można by istotnie nie przejmować się bezpieczeństwem głośnika wysokotonowego, mając pewność że faktyczna moc wynosi kilkanaście, z górą 20W.
Quote:
Czy nie lepiej byłoby zrobić podział gdzieś lekko poniżej 2 kHz ?
W ogóle powinno się unikać podziału w tej okolicy, z uwagi na to że czułość słuchu jest tu najwyższa. Niewielki dołek na charakterystyce GDN byłby mniejszym złem.
Quote:
Dla GDN-a jest tam najbardziej płasko, a i vifa jest tam obecna (choć ok. 475), chwilę koło 1,2 leci na dół)- wysokotonowy jest w moim niemaniu "dużo lepszy" i powinien wytrzymać tak nisko- co sądzicie? Nie grywam zbyt głośno .
Niestety obniżaniu częstotliwości podziału towarzyszy szybki wzrost mocy przenoszonej przez głośnik wysokotonowy. Dla przykładu: tonsilowski głośnik kopułkowy GDWK9/40 legitymuje się rzeczywistą ciągłą mocą dopuszczalną (nie powodującą przegrzania cewki) zaledwie 2,5W. Może jednak być użyty w zespole o mocy 40W (zgodnie z jego mocą znamionową podawaną w oznaczeniu) pod warunkiem użycia filtru 12dB/okt) o częstotliwości granicznej 4kHz. Ale gdy zachowując stromość 12dB/okt obierze się częstotliwość podziału 2,5kHz - wtedy jak podaje producent moc zespołu w jakim można go użyć wyniesie już tylko 15W. O Twoim wiemy jak na razie tylko tyle że jego moc rzeczywista wynosi 4,7W a więc niecałe 2 razy więcej. Tak więc przy 2,5kHz (i 12dB/okt) należy spodziewać się dopuszczalnej mocy zespołu - niecałe 30W. Lepiej będzie przy 4kHz (75W), i to nawet nieźle zgadzałoby się z podawaną przez producenta mocą nominalną (80W). Wychodzi zatem na to że o mocach idących w kilkaset watów można myśleć tylko przy jeszcze wyższych częstotliwościach podziału, i zapewne filtrze 18dB/okt, ewentualnie w zespole trójdrożnym, gdzie istnieje możliwość wykorzystania filtru głośnika średniotonowego dla dodatkowego tłumienia najniższych częstotliwości w gałęzi wysokotonowej. Ale i to nie uchroni GWD przed zniszczeniem, gdy trafi się np. film typu "Wojny gwiezdne", bogaty w "kosmiczne" dzwięki o ekstremalnie zawartości wyższych składowych.
Dla świętego spokoju warto zatem sprawdzić jakiego napięcia dostarcza wzmacniacz przy najgłośniejszym zdarzającym się w praktyce słuchaniu, i skonfrontować to z oficjalną mocą 105W, oraz mocą jaką powinien wytrzymać GDW przy wybranym filtrze.
Quote:
Książkowo ( jak doczytałem)-powinno sie szukać wspólnych wypłaszczeń charakterystyk i tam dokonywać podziałow..... a poniżej 3kHz na Gdn jest dołek
Tak istotnie byłoby najlepiej, ale robi się tak tylko w audiofilskich zespołach kosztujących majątek. Do tego rodzaju dołków łatwo jest się przyzwyczaić, trudniej już do stromych górek, towarzyszących rezonansom. Tego rodzaju zespoły zawierają jednak minimum 3 głośniki (GDN, GDM i GDW), m.in. właśnie po to aby można było przesunąć obie częstotliwości podziału poza zakres maksymalnej czułości słuchu. Tu jednak chodzi przecież o odtwarzanie mowy, na dobrą sprawę nawet GDW nie byłby absolutnie niezbędny (pasmo zajmowane przez mowę określa się na 300÷3kHz).
Witam
walczę dalej z tematem.
podłączyłem tak jak proponował Tomek ( rezyst 2ohm + kond 6,8uF do G KDWK) i "na ucho" jest lepiej, niż "na sucho " (bez rezyst i konda), ale Vifa w dalczym ciągu dominuje nad dwoma GDN-ami, nie podłączalem jeszcze cewki pod GDN (nie moge dostać)-ale czyto coś da....?
posiadam jeszcze taki GDWK:
www.e-tonsil.pl/index.php?p76,gdwk-7-50-19
może on będzie lepiej chodził razem z GDN-ami w centralu-tylko że proponują cięcie dla tego głosniczka aż na 7kHz-nie za wysoko?
Może macie jakiś gotowy schemat na prostą zwrotnicę z wartościami (całą elektrodę przejrzałem i nie daję rady) która by pasowała do moich głosników, chciałbym już coś zacząć działać ...
za pomoc z góry dzięki
Cewka w szereg z GDN nie będzie miała wpływu na pasmo przenoszone przez GDW. Jak uważasz że ten ostatni gra za głośno - zastosuj tłumik z dwóch rezystorów, tak jak pisałem wcześniej, albo wybierz wyższą częstotliwość podziału, zachowując rezystor 2Ω ale zmniejszając pojemność kondensatora, nawet do 2,2uF. Po tym mniejszym GDWK wiele sobie nie obiecuj: jego faktyczna moc to zaledwie 1,5W, i jeszcze łatwiej go przeciążyć. W żadnym wypadku nie włączaj więcej gołego GDW na wzmacniacz: absolutne minimum to kondensator w szereg (filtr 6dB/okt), choć należy się spodziewać że producent przewidział użycie filtru 12dB/okt jeżeli nie 18dB/okt.
Zwrotnica 12dB/okt sprawia mniej niespodzianek, jeżeli wykona się ją w wersji szeregowej (indukcyjność cewki drgającej GDN staje się wówczas częścią składową ogniwa dolnoprzepustowego; często pozwala to w ogóle pominąć jakąkolwiek inną cewkę w obwodzie GDN) podczas gdy w wersji równoległej zmienia ona rząd filtru dolnoprzepustowego na 18dB/okt, o ile nie zostanie ona skompensowana obwodem Zobla. Szkieletowy układ takiej zwrotnicy masz na rysunku poniżej:
Edit Taka zwrotnica powinna zapewnić podział na 4kHz (skoro przy 3kHz odnosiłeś wrażenie że wysokotonowy gra za głośno, ponadto chciałem wykorzystać kondensator 6,8µF jaki już masz).
Zwracam jednak uwagę na następujące rzeczy.
1. Każdy z głośników ma pewną indukcyjność, którą musisz zmierzyć. Od tego zależą wartości niektórych elementów (oznaczone gwiazdką lub trzema pytajnikami) a także czy część elementów nie okaże się w ogóle zbędna. Za pewnik można przyjąć jedynie kondensator C3 oraz cewkę L1, o ile częstotliwość podziału 4kHz uznasz za odpowiednią. W przeciwnym razie oba nominały należy zmienić odwrotnie proporcjonalnie do częstotliwości.
2. Składowa indukcyjna impedancji GDW powinna być ona jak najdokładniej skompensowana, aby uniknąć przepięć wynikających z rezonansu tej indukcyjności z pojemnością C3. Do tego celu służy dwójnik Zobla R2 C4. Rezystancja R2 powinna być zbliżona do impedancji znamionowej GDW (a więc w Twoim wypadku 6,2Ω), może się jednak okazać że niezależną od częstotliwości impedancję połączenia GDW z tym dwójnikiem uzyskuje się przy nieco innej R2. Jeszcze mniej wiadomo o pojemności C4, skoro nie znamy na razie indukcyjności GDW. Należy się spodziewać że właściwy nominał C4 będzie zawierał się w przedziale 1µF÷1,8µF.
3. Jak wynika ze schematu zwrotnicy - impedancja głośnika wysokotonowego powinna być równa impedancji niskotonowego (lub grupy GDN). Ponieważ ta ostatnia wynosi 8Ω - musisz w szereg z posiadanym GDW traktowanym jako całość wraz z przynależnym mu obwodem Zobla włączyć rezystor 2Ω (wskazane jest sprawdzić wypadkową impedancję czy istotnie wynosi wówczas 8Ω, w razie potrzeby skorygować ów szeregowy rezystor którego na schemacie brak), albo też włączyć GDW poprzez tłumik zawierający dwa rezystory, także tak dobrane aby impedancja całości wynosiła 8Ω.
4. Jeszcze większy wpływ na projektowanie zwrotnicy wywierać będzie łączna indukcyjność zastosowanych GDN. Gdyby nie było jej wcale - zbyteczny okazałby się obwód Zobla R1 C2, a cewka L2 oraz kondensator C1 miałyby dokładnie tyle samo co odpowiednie elementy w ogniwie wysokotonowym. Gdyby indukcyjność grupy GDN była mniejsza od indukcyjności L1 zastosowanej w torze GDW - obwód Zobla R1 C2 byłby nadal zbędny, a cewka L2 byłaby odpowiednio mniejsza, tak aby zsumowana z indukcyjnością GDN dawała nadal 220µH. Szczególnym przypadkiem jest indukcyjność GDN równa indukcyjności L1 - wtedy zwrotnica upraszcza się maksymalnie, L2 staje się wówczas zbędna, obwód Zobla R1 C2 - również. Zwykle jednak mamy do czynienia z przypadkiem gdy indukcyjność GDN przewyższa indukcyjność L1. Można wówczas zachować najprostszą strukturę zwrotnicy obniżając częstotliwość podziału tak aby L1 zrównała się z indukcyjnością GDN o ile przeciwwskazań do takiego kroku nie ma. W przeciwnym razie pozostaje skompensować nadmiar indukcyjności GDN obowdem Zobla R1 C2, przy czym L2 już się w takim wypadku nie stosuje. Niestety nie jest to kompensacja wszechczęstotliwościowa, można jednak przy odpowiednim doborze R1, C2 oraz C1 uzyskać nieznacznie i równomiernie zafalowaną charakterystykę impedancyjną zespołu. Wzorów niestety podać nie potrafię; sam wyliczałem te elementy metodą kolejnych przybliżeń podczas symulacji w programie PSPICE. Orientacyjnie: im bardziej indukcyjność GDN przewyższa indukcyjność L1 - tym mniejszy staje się C1 (poczynając od pojemności równej pojemności C3, tutaj 6,8µF), tym większy staje się C2 (poczynając od zera) oraz tym mniejszy staje się R1 (poczynając od nieskończoności).
Dalej niestety trudno cokolwiek poradzić, póki nie wiemy z jakimi indukcyjnościami głośników mamy do czynienia. Musisz więc je zmierzyć aby zaprojektować zwrotnicę wg proponowanego schematu.
Można oczywiście mieć zastrzeżenia co do równomierności charakterystyki odtwarzania (ciśnienia akustycznego w funkcji częstotliwości) przy takiej metodzie projektowania. Jednak celem nadrzędnym było tu zaprojektowanie zwrotnicy bezpiecznej dla głośników i wzmacniacza, tj wolnej od przepięć na charakterystykach głośników oraz pozbawionej spadków impedancji poniżej wartości znamionowej. Dopiero w drugiej kolejności można zmodyfikować obwód GDW, dobierając tłumienie stosownie do różnic efektywności w obu torach. Eliminacji nierównomierności charakterystyk poszczególnych głośników nie przewidziałem: nie tylko skomplikowałoby to zwrotnicę jeszcze bardziej, ale wymagałoby posiadania całego laboratorium pomiarowego, bowiem trudno oczekiwać (nawet przy użyciu specjalnych programów) obiektywności pomiarów wykonywanych w ciasnych pomieszczeniach mieszkalnych, gdzie byle rezonująca szyba w oknie lub regale może całkowicie wypaczyć wyniki, jeżeli znajdzie się blisko głośnika.
Na zakończenie dodam, że dodatkowym źródłem nierównomierności wypadkowej charakterystyki może być pochłanianie części mocy sygnału przez obwód Zobla R1 C2, Z tego też względu korzystne jest przyjęcie częstotliwości podziału na tyle niskiej, aby wyliczona wartość L1 nie przekraczała zanadto indukcyjności GDN. Wtedy rezystor R1 będzie stosunkowo duży, a C2 - mały, i wnoszone przez nie tłumienie w pobliżu częstotliwości podziału będzie niewielkie. Trzeba przy tym zaznaczyć że w porównaniu z klasycznymi zwrotnicami 12dB/okt o strukturze równoległej (gdzie konieczne jest całkowite skompensowanie indukcyjności GDN) sytuacja jest zawsze korzystniejsza.
Na początek to obaj proponowaliśmy sam kondensator w szereg z GDW, zastrzegając że może to być niebezpieczne dla niego. Zatem - co proponujesz innego? Zwrotnica szeregowa 12dB/okt jest prostsza od klasycznej równoległej o tym samym nachyleniu (ponad wszelką wątpliwość potrzebna będzie tylko jedna cewka, i to o dwukrotnie mniejszej indukcyjności), a obwody Zobla wskazane byłoby zastosować w każdym przypadku. Dotąd nie zawiodłem się na tej strukturze, a wykonałem już trzy różne zwrotnice wg powyższej idei. Pierwsza była modyfikacja zespołów ZG25C, w każdym siedziały 2 szt.GDN16/15 8Ω oraz 1szt. GDWK9/40 4Ω. Drugą była zwrotnica trójdrożna w której najpierw zaprojektowałem dwudrożny szeregowy filtr 12db/okt. rozdzielający sygnały na GD12/5 oraz GDWK9/40, następnie całość potraktowałem jako zastępczy głośnik średnio-wysokotonowy i zaprojektowałem kolejny dwudrożny szeregowy filtr 12dB/okt, tym razem rozdzielający sygnały na GDN25/40/1 oraz na ów podzespół średnio-wysokotonowy. Łącznie całość zawierała tylko dwie cewki na zespół, zapewniając pełną filtrację 12dB/okt, dla GDWK wspomaganą dodatkowo przez odcięcie częstotliwości poniżej 800Hz także filtrem głośnika średniotonowego.
Wreszcie wykonałem zespół BR z głośnikami "Retro": po 2 szt. GD31-21/5 15Ω oraz GDW6,5/1,5 Ω plus 1szt. GDW12,5/1,5 8Ω. pełniący rolę średnio-wysokotonowego. Z tym że tam zastosowałem kompletny mix: rozdział sygnałów między GDW12,5/15 a czysto wysokotonowe GDW12,5 realizował pojedynczy kondensator w szereg z tymi ostatnimi oraz indukcyjność większego GDW (a więc struktura równoległa 6dB/okt), natomiast tak utworzoną czarną skrzynkę połączyłem z GD31-21 za pośrednictwem szeregowego filtru 12dB/okt nie zawierającego w torze niskotonowym ani cewki, ani obwodu Zobla . Mimo że indukcyjność tych głośników niskotonowych miała wyjątkowo marną dobroć (co skutkowało m.in. spadkiem impedancji zespołu poniżej znamionowej przy próbie prostego połączenia ich z GDW włączonymi przez szeregowy kondensator) to dla filtru szeregowego 12dB/okt okazała się przydatna: dla wyższych częstotliwości, gdzie impedancja takiego głośnika okazywała się wskutek złej dobroci indukcyjności cewki mniejsza od tej jakiej należało się spodziewać - kondensator bocznikujący głośniki niskotonowe niwelował wszelki wpływ ich indukcyjności na impedancję wypadkową zespołu. Co do charakterystyk częstotliwościowych tego ostatniego zespołu - one i tak z pewnością są jakie są, do jego brzmienia trzeba się po prostu przyzwyczaić. Cóż, zaprojektowanie zbliżonego do ideału zespołu BR z głośnikami nie dość że ogromnymi to jeszcze legitymującymi się wartością Qts w okolicach... 2 (takie głośniki kiedyś się robiło) to zadanie raczej karkołomne, bez względu na to jaką zwrotnicę się zastosuje. W każdym jednak przypadku uzyskiwałem charakterystyki impedancyjne o dobrej równomierności (oczywiście poza rezonansem GDN), a napięcia na poszczególnych głośnikach były w miarę równe w paśmie przepustowym, a poza nim opadały monotonicznie, bez przepięć.
Podłączyłem ( jak radził Tomek) nowy kondensator 4,7uF ( próbowałem z 2,2 ale -jak dla mnie-"mocno pociąłem" wysokie tony) i tłumik, wyszła prościutka zwrotniczka:
zagrało to przyzwoicie - GDWKi nie dominuje, a niskie odzyskały wigor- nie jest to może ideał, ale dla mnie jest OK, a to najważniejsze.
Zabieram się za obudowę, będę wzorował się na centralu z zestawu TONSIL Zgb 50-8-590 - kolumna ma od frontu dwa małe bass-refleksy- które jak myśle dodadzą jeszcze wyrazu GDN
a może macie jakieś sugestie ( pojemnośc pudła itp )
dziękuję kolegom za pomoc i wysiłek
pozdrawiam
.
Wszelako pod warunkiem że całość zasilana jest z transformatora sieciowego wyglądającego powiedzmy na 20W 
W skośnookim sprzęcie tego rodzaju zagwozdki zaskakiwać nie powinny: specjalnie na użytek nieświadomych klientów wymyślono coś takiego jak 
