Z archiwum elektroniki.
Dzisiaj 11 kwietnia Dzień Radia, obecnie w Polsce dobrą jakość odbioru uzyskujemy dzięki nadajnikom UKF FM pracującym od 2000r. w paśmie CCIR 87,5 MHz-108 MHz, jest to transmisja analogowa z modulacją częstotliwości.
Radio podobnie jak telewizja naziemna również wkracza w erę radia cyfrowego DAB+ (Digital Audio Broadcasting), już teraz dostępne są emisje radia cyfrowego. Co ciekawe obecnie w analogowej transmisji dźwięku w paśmie CCIR możemy odnaleźć transmisje cyfrowe, nośna 57kHz przenosi dane systemu RDS (Radio Data System) z prędkością 1187.5b/s zapewniając m.in wyświetlanie komunikatów tekstowych na wyświetlaczu radia (np. nazwę utworu, wykonawcy lub nazwę stacji).
Przed 2000r. nadajniki radiowe FM UKF w Polsce pracowały w standardzie OIRT 64 MHz-74,0 MHz (starsze odbiorniki zwykle umożliwiały odbiór ~65MHz do ~73MHz). Radioodbiorniki w okresie zmiany standardu nadawania były masowo przestrajane i przerabiane aby mogły odbierać transmisję z nadajników pracujących w standardzie CCIR. Nowe pasmo było szersze. Prawidłowo przestrojona głowica pozwalała na odbiór całego nowego pasma. Dużą popularnością cieszyły się także konwertery podłączane pomiędzy antenę a wejście antenowe głowicy. W wielu miejscach (np. warszawski Wolumen) trwały zapisy na konwertery CCIR->OIRT. Konwertery posiadały zwykle trzy zakresy, aby zmieścić się z szerszym pasem na "wąskiej skali" starych odbiorników.
Co ciekawe, niektóre zachodnie odbiorniki pracujące w OIRT były wcześniej przestrajane z CCIR, po zmianie standardu były ponownie przestrajane na CCIR (czasami wystarczyło wyciągnąć pracujący w torze anteny konwerter).
Nadajniki UKF FM mają zwykle lokalny zasięg, większe zasięgi uzyskuje się wykorzystując nadajniki krótkofalowe, średniofalowe a także długofalowe oraz modulację AM. Obecnie PR I Polskiego Radia nadawany jest na częstotliwości 225kHz z nadajnika dysponującego mocą 1MW z radiowego centrum nadawczego w Solcu Kujawskim. Zasięg nadajnika wyposażonego w dwie anteny jest ogólnopolski a także możliwy jest jego odbiór poza granicami Polski.
Przed 8 sierpnia 1991r. PR I emitowany był z nadajnika w Konstantynowie (Gąbinie) z wykorzystaniem anteny półfalowej ogromnych rozmiarów (w okresie istnienia największa na świecie konstrukcja). Niestety maszt runął podczas remontu, niszcząc doszczętnie konstrukcję.
W historii polskiej telewizji poza niedawnym procesem cyfryzacji ciekawy był także moment przejścia ze standardu SECAM na PAL. W latach 1994/1995 zmiana standardu kodowania koloru spowodowała czarno-biały odbiór w niedostosowanych odbiornikach kolorowych. Niektóre telewizory były przystosowane do odbioru zarówno SECAM jak i PAL co pozwoliło na bezproblemowe przejście do nowego standardu. W wielu przypadkach należało wymienić moduł odpowiedzialny za prawidłowe dekodowanie koloru (tutaj również pojawiły się kolejki i zapisy na najbardziej popularne moduły). Dla niektórych odbiorników dostępne były "podpinki" czyli moduły, które należało podłączyć do obwodów telewizora, często wprowadzając zmiany w jego konstrukcji. Ci którzy nie zdążyli wprowadzić zmian, powrócili na krótki moment do ery telewizji czarno-białej. System PAL D/K przenosił 625 linii obrazu.
Obecnie system PAL D/K w telewizji naziemnej zastąpiony został emisją cyfrową DVB-T, jednak w wielu telewizjach kablowych emisja analogowa nadal jest kontynuowana. Poniżej możecie zobaczyć oryginalny moduł odbiornika SECAM oraz moduł nowszy moduł zamienny pozwalający na odbiór PAL (po prawej).
Odbiorniki telewizyjne (głównie w przypadku odbioru telewizji kablowej) często wymagały dostosowania do odbioru standardu fonii, zwykle wykorzystywane były konwertery fonii lub moduły fonii równoległej, które pozwalały m.in na pogodzenie standardów polskiego OIRT D/K (6.5MHz) w telewizji naziemnej z CCIR B/G (5.5MHz). Fonię równoległą podłączało się do wyjścia głowicy w.cz natomiast wyjście sygnału do filtru SFE, do którego podłączone było wyjście wzmacniacza p.cz. Poniżej możecie zobaczyć typową płytkę fonii równoległej, którą czasem można spotkać zamocowaną gdzieś wewnątrz starszych odbiorników TV.
Stosowane były także moduły dekoderów NICAM, co ciekawe był to cyfrowy standard transmisji dźwięku stereofonicznego w erze telewizji analogowej.
Z cyfrowym kodowaniem danych w sygnale TV mieliśmy także do czynienia przy odbieraniu telegazety.
Na przestrzeni lat zmiany dotyczyły także częstotliwości, na których emitowane były programy TV, wraz z przenoszeniem się stacji na kanały o wyższych częstotliwościach (z VHF do UHF) duże anteny dipolowe były zastępowane m.in antenami Yagi zmieniając wygląd dachów i balkonów na osiedlach. Z czasem popularność zdobyły także szerokopasmowe anteny siatkowe. Również szerokopasmowe anteny logarytmiczne były znacznie rzadziej spotykane.
Czy pamiętasz ciekawe dla Ciebie zmiany, które dotyczyły polskiej telewizji i radia ?
Może napiszesz o nich w tym temacie.
Fajne! Ranking DIY
