Elektryzator - Pastuch EP'93

Witam

Chcę zbudować elektryzator wg opisu zawartego w EP 4/93.

Czy ktoś składał go i może są jakieś sugestie co do jego działania.

Ewentualnie jakieś zmiany konstrukcyjne.

Zrobiłem kilka sztuk na podstawie tego schematu. Działa rewelacyjnie nawet na baterii 9V ( oczywiście tylko do prób). Iskra długa i głośna, słychać przeskok z kilku metrów.

Może kolega podpowie mi jakieś wskazówki które mogą mi się przydać.
Czy kolega wykonał układ w 100% zgodnie ze schematem.
Pytam bo nie mogę namierzyć triaka TIC206D oraz tranzystora 2N1211
Jaką cewkę zastosowałeś (z jakiego auta)?

Zamiast 2N1211 stosuję BD135, R4 zmieniłem na 6,8k, triak TIC206M (takie kupiłem na allegro, w tej chwili nawet dostępne). Cewka zapłonowa od Żuka, Nysy.
C4 daję 2X 1uF 400V MKSE.

MARIUSZ R wrote:

C4 daję 2X 1uF 400V MKSE.

Moim zdaniem lekki błąd. Kondensator pracuje tutaj impulsowo z dużymi szpilami prądu, MKSE nie są przeznaczone do takich zadań. Polecałbym raczej MKP (np. WIMA MKP10, ale ze względu na duży czas martwy pomiędzy cyklami pracy można wybrać też i coś tańszego) - są stworzone do pracy w tego typu miejscach. Starczyłby pojedynczy 2,2µF.

Oczywiście masz rację że MKP były by na pewno lepsze. Napisałem co stosuję, i bynajmniej nie wpływa to na pracę tego urządzenia. Kiedyś kupiłem za grosze kilkanaście takich kondensatorów więc trafiła się okazja aby je wykorzystać. Urządzenia pracują sezonowo już kilka lat i nikt z kolegów się nie skarży na wadliwe działanie.

Mam pytanie do tych kondensatorów.

Piszecie ze MKP były by lepsze ale patrze teraz na TME.pl i one wykonane sa tylko do pracy przy napięciach DC, zaś MKSE są przystosowane do DC i AC. Co prawda układ zasilany jest z np akumulatora (czyli DC) ale trafo (230/6/6) wytworzy na wyjściu coś w stylu zmiennego napięcia.

P.S.

1 czy zastosowanie 4,7uF polepszy prace układu (czyli moc) ale czy musze cos jeszcze wymienić.

2 Jakie trafo stosujecie mam na mysli Trafo które w schemacie ma paramerty 3VA
230/6/6V

Prezeslukasz wrote:

Piszecie ze MKP były by lepsze ale patrze teraz na TME.pl i one wykonane sa tylko do pracy przy napięciach DC, zaś MKSE są przystosowane do DC i AC.

Źle odczytujesz oznaczenia. MKP mogą pracować zarówno z DC, jak i AC. Ponadto lepiej niż MKSE spisują się w obwodach impulsowych/prądu przemiennego (mają mniejsze straty, ESR i są przeznaczone do pracy z większymi prądami). Po prostu zazwyczaj podane jest jedynie napięcie znamionowe DC, które z natury jest wyższe od znamionowego AC (np. mając podane napięcie skuteczne 250V jego wartość szczytowa wynosi około 353V. Do tego trzeba doliczyć trochę zapasu. Dlatego dla kondensatorów o napięciu znamionowym 250VAC podaje się jednocześnie znamionowe 400VDC). Zasadniczo - wszystkie kondensatory foliowe mogą pracować z AC i DC niezależnie, czy producent podaje ratingi dla obu.

Prezeslukasz wrote:

Co prawda układ zasilany jest z np akumulatora (czyli DC) ale trafo (230/6/6) wytworzy na wyjściu coś w stylu zmiennego napięcia.

Trochę bardziej złożone. To napięcie jest następnie prostowane i ładuje kondensator. Triak gwałtownie rozładowuje go przez uzwojenie pierwotne cewki zapłonowej. Kondensator i indukcyjność cewki tworzą obwód rezonansowy i następuje kilka cykli prądu przemiennego.

ok teraz wczytałem się dokładniej w opisy kondensatorów.
Ale mam pytanie czy kondensator o parametrze 250V AC będzie wystarczający ponieważ trafo (230/6/6V) osiągnie wg mnie około 200V (w każdym bądź razie nie osiągnie więcej niż 230V).
Wiem że te wykonane na 400V AC były by zapewne lepsze ale te na 25V AC sa tańsze

Quote:

Piszecie ze MKP były by lepsze ale patrze teraz na TME.pl i one wykonane sa tylko do pracy przy napięciach DC, zaś MKSE są przystosowane do DC i AC.

Tu nie chodzi o to żeby były MKP (metalizowane polipropylenowe) zamiast MKSE lub MKT (metalizowane poliestrowe)

Ale o to żeby były przystosowane do impulsowych obciążeń jak MKP10, MKSE 011 mam duzo ze starych zapasów i zawsze pierwsze lądowały w prototypie - przy impulsowych obciążeniach czasem spaliłem, w elektryzatorze chyba się nie zdażyło, ale nie pracował długo.

Mnie dziwi zastosowanei triaka, zamiast tyrystora, triaki zazwyczaj maja niższe di/dt kiedyś mówiło sie że do takiego układu należy stosować tylko tyrystory szybkie.

jarek_lnx wrote:

Mnie dziwi zastosowanei triaka, zamiast tyrystora, triaki zazwyczaj maja niższe di/dt kiedyś mówiło sie że do takiego układu należy stosować tylko tyrystory szybkie.

Prawdopodobnie chodzi tu o coś w stylu snubbera rezonansowego... Na uzwojeniu pierwotnym cewki zapłonowej powstaje dość potężny impuls napięcia - to wiadomo. Tyrystory przewodzą tylko w jedną stronę, więc używając takowego zmuszamy go by przyjął tą szpilę "na klatę". A to łatwo może go uszkodzić, bo szpilka może z łatwością osiągnąć napięcie wyższe od napięcia blokowania tyrystora.

Mając przewodzący w obie strony triak impuls ten jest przezeń "przepuszczany" do kondensatora. Ten tworzy z uzw. pierwotnym układ LC, który pochłania impuls i w kilku cyklach pracy prądu przemiennego "zwraca" energię do cewki zapłonowej przy okazji chroniąc klucz przed potężnymi przepięciami.

Quote:

Tyrystory przewodzą tylko w jedną stronę, więc używając takowego zmuszamy go by przyjął tą szpilę "na klatę".

Stosowałem tyrystor z diodą odwrotnie równoległą - w układach impulsowych, ale w tam były gorsze warunki pracy - znacznie większe di/dt, "małe" triaki nie miewają specyfikacji na 200A/µs a "małe" tyrystory tak.

Policzyłem ile może osiągnąć ten układ to będzie może 1A/us więc wybór elementu załaczającego nie jest krytyczny.

który z kondensatorów ( ze względów na rodzaj) będzie można zastosować w układzie

http://www.tme.eu/pl/details/mks4-3.3u_630/ko...tory-poliestrowe-tht/wima/mks4j043307f00kssd/


http://www.tme.eu/pl/details/mkp10-3.3u_630/k...pylenowe-standardowe/wima/mkp1j043307h00kssd/

Prezeslukasz wrote:

który z kondensatorów ( ze względów na rodzaj) będzie można zastosować w układzie

http://www.tme.eu/pl/details/mks4-3.3u_630/ko...tory-poliestrowe-tht/wima/mks4j043307f00kssd/


http://www.tme.eu/pl/details/mkp10-3.3u_630/k...pylenowe-standardowe/wima/mkp1j043307h00kssd/

http://www.tme.eu/pl/details/mkp10-3.3u_630/k...pylenowe-standardowe/wima/mkp1j043307h00kssd/ Jest lepszy. Czemu aż 3,3µF?

jarek_lnx wrote:

Quote:

Tyrystory przewodzą tylko w jedną stronę, więc używając takowego zmuszamy go by przyjął tą szpilę "na klatę".

Stosowałem tyrystor z diodą odwrotnie równoległą - w układach impulsowych, ale w tam były gorsze warunki pracy - znacznie większe di/dt, "małe" triaki nie miewają specyfikacji na 200A/µs a "małe" tyrystory tak.

Policzyłem ile może osiągnąć ten układ to będzie może 1A/us więc wybór elementu załaczającego nie jest krytyczny.

Poniekąd o to mi chodziło. Jako że w tym układzie klucz nie jest krytyczny zapewne dla uproszczenia zdecydowano się na triak, a nie tyrystor + dioda, czy tranzystor + dioda. Ponadto należy zwrócić uwagę na wiek projektu - został opublikowany w numerze Elektroniki Praktycznej z kwietnia 1993... Mam wrażenie, że "w tamtych czasach" triak był zwyczajnie łatwiejszy do zdobycia.

czemu 3,3uF.

Co prawda nie zależny mi na extra dużej mocy, ale ten "pastuch" ma chronić przed dzikami.

Chciałbym podnieść nieznacznie jego moc ale nie wiem do końca jakimi elementami to wykonać. Na pewno cewka będzie jednym z takich elementów oraz ten kondensator.
Nie wiem tylko czy zmiana tego kondensatora na większy nie pociąga za sobą zmiany innych elementów.

Kondensator możesz zwiększyc nawet kilka razy, bedzie większa energia, pod warunkiem że przetwornica nadąży z jego ładowaniem.

Co wy się tak uwzięliście na ten 2N1211.
W spisie wyraźnie "stoi": 2N1711 lub 2N1613.

Zamienniki dostępne w Polsce:
2N1613, 2N1711 -> BC141, BC211, (BD137, BD139 - inna obudowa).
TIC206D -> BT136-400D, BT136-500D, BT136-600D, BT136-500E, BT136-600E, BTA06-400, BTA06-500, BTA06-600 (BTA06 z dowolnym sufiksem).

"Kondensator możesz zwiększyc nawet kilka razy, bedzie większa energia, pod warunkiem że przetwornica nadąży z jego ładowaniem."





domyślam się ze trzeba więcej czasu na naładowanie jego. Ale ta sprawę załatwię potencjometrem P1. On reguluje impulsy NE555 w zakresie 1-10s.

Dodano po 1 [godziny] 56 [minuty]:

mam pytanie odnosnie kondensatora C3 na schemacie w opisie ma parametry 100nF/63V. Czy dobrze rozumiem ze jest to zwykły ceramiczny kondensator

Prezeslukasz wrote:

... mam pytanie odnosnie kondensatora C3 na schemacie w opisie ma parametry 100nF/63V. Czy dobrze rozumiem ze jest to zwykły ceramiczny kondensator...

Na fotografii układu modelowego widać foliowy MKT.

W związku z tym ze nie mam w tej chwili takiego kondensatora to czy można jako zamiennik zastosować kondensator ceramiczny.



Mam jeszcze pytanie co do kondensatora "mocy" C4. Zakupiłem WIMA MKP10 3,3uF 630DC/400AC. Ale koszt jego to 24zł a co jeśli zastosował bym w następnych układach tańszy model tj na napięcie 400DC/250AC koszt około 13zł.
Myślę że po stronie wtórnej tafa nie powinno być napięcia większego niż 200-230V. Oczywiście jeśli ma się ta zamiana odbić na np trwałości kondensatorów to nie zastosuje jej, ale proszę o odpowiedz.

400VDC powinien wystarczyć.

Mam pytanie odnosnie transformatora (230/6v/6v) który jest na schemacie. Autor zaplanował trafo 3VA ja mam 6VA. Jeśli takie zastosuje to jakie będą tego skutki. Czy wzrośnie mi pobór prądu. A może wzrośnie energia udaru. A może lepiej poszukać 3VA dla bezpieczeństwa gdyż natężenie prądu na linii płotu będzie większe.

Nie powinno być odczuwalnej różnicy.

Z tego co się dowiedział to oryginalne pastuchy na swojej baterii działają nawet cały sezon bez jej wymiany. Z tego wynika że ich pobór energii jest bardzo mały.
Ciekawy jestem ile pochodzi mój zestaw na np akumulatorze samochodowym np 45Ah. Myślę że jak impulsy ustawie na około 2 sekundy zamiast na 1s to zyskam trochę na energooszczędności. Czy dodanie opornika w szereg z trafem ( z uzwojeniem 2x6V) przełoży się na spadek zużycia energii.

Opornik szeregowy nic Ci nie da - prócz strat, czyli pogorszy działanie całego układu nie dając nic w zamian.

Układ jest energoszczędny ponieważ magazynuje niewielką porcję energii w kondensatorze, a potem gwałtownie "zrzuca" ją do cewki capłonowej. Tak więc zgodnie z Twoim rozumowaniem większy interwał między impulsami = dłuższy czas pracy, ale dodam, że zarazem zwiększając pojemność kondensatora zwiększasz pobór mocy (ponieważ w każdym cyklu pracy może zostać pobrana większa porcja energii).

Domyślam się ze zwiększenie pojemności kondensatorów zwiększy pobór prądu ale trudno układ ma mieć większa moc udaru.

Myślałem aby gdzie indziej poszukać oszczędności - ale zmontuje go i pomierzę ile zużywa energii może nie będzie tak źle. Aczkolwiek zwiększenie interwału powinno wprowadzić oszczędności. Ciekawy tylko jestem jak mocno można go "rozsunąć" aby układ nadal nazywał się "pastuchem" tj. aby nie było "luki" czasowej dającej pokonać ogrodzenie.

Zarówno pobór prądu jak i szybkość ładowania kondensatorów bedą zależały od przetwornicy, tu mamy nietypową konstrukcję, rezonansową, ale z transformatorem sieciowym trudno przewidzieć co wyjdzie z takiego połączenia i nie ma prostego sposobu na policzenie parametrów (poza częstotliwością).

jarek_lnx wrote:

Zarówno pobór prądu jak i szybkość ładowania kondensatorów bedą zależały od przetwornicy, tu mamy nietypową konstrukcję, rezonansową, ale z transformatorem sieciowym trudno przewidzieć co wyjdzie z takiego połączenia i nie ma prostego sposobu na policzenie parametrów (poza częstotliwością).

I wydaje mi się że ta przetwornica może być piętą Achillesa jeśli chodzi o energooszczędność - może mieć spore straty. Jednak, jak wiadomo, zaprojektowanie zgrabnej i wysokosprawnej przetwornicy przy zachowaniu prostoty konstrukcji niekoniecznie jest proste.

Nie mniej, myślę, że akumulator samochodowy i tak starczy na dość długo.

Witam

Czy napięcie 180V na uzwojeniu wtórnym mojej "przetwornicy" jest napięciem akceptowalnym. Wydawało mi się ze uzyskam tam większe napięcie. Wiem że sprawność odgrywa tu role i być może to jest powodem takiego napięcia. Zmiana R4 na dużo mniejsza wartość podbija napięcie tylko o 10V.

Zgodnie z opisem napięcie wyjściowe przetwornicy to nieco poniżej 200V - zatem się zgadza i można uznać za prawidłowe.

R4 sugeruję zostawić w spokoju.