Elektroda.pl
Elektroda.pl
X
Please add exception to AdBlock for elektroda.pl.
If you watch the ads, you support portal and users.

AMIGA obchodzi 30-te urodziny

pseven 02 Aug 2015 14:18 8442 102
Computer Controls
  • AMIGA obchodzi 30-te urodziny23 lipca 1985 roku w Centrum Lincolna w Nowym Jorku odbyła się premiera pierwszej generacji komputera Amiga. Amiga 1000 stanowiła znaczący krok do przodu w stosunku do 8-bitowych komputerów, takich jak Commodore 64. Model 1000 został ochrzczony pierwszym multimedialnym komputerem, zrewolucjonizował rynek komputerów osobistych i sprawił, że marka Amiga niedługo później zaczęła być rozpoznawalna na całym świecie.

    Sercem modelu 1000 był taktowany częstotliwością około 7 MHz (7,09 MHz w wersji PAL i 7,16 MHz w wersji NTSC) procesor 68000 firmy Motorola współdziałający z procesorem graficznym OCS oraz 4-kanałowym, 8-bitowym procesorem dźwięku Paula. Amiga 1000 posiadała 256 KB (z możliwością rozbudowy do 512 KB) pamięci RAM. Rolę nośnika pamięci pełniły dyskietki w rozmiarze 3,5” i o pojemności 880KB.

    Na potrzeby komputera Amiga powstał dedykowany, posiadający graficzny interfejs użytkownika i umożliwiający wielozadaniową pracę (wielozadaniowość z wywłaszczaniem) system operacyjny o nazwie Amiga OS.

    Model 1000 wyposażony był m.in. w: analogowe wyjście obrazu w postaci złącza DB-23M, analogowe kompozytowe wyjścia obrazu i dźwięku w postaci gniazd RCA, złącze klawiatury (RJ11), 2 złącza myszy/kontrolerów do gier (DE9), port RS-232, port równoległy, złącze stacji dyskietek (DB-23F) oraz 86-stykowy port rozszerzeń.

    Komputery Amiga znalazły szereg zastosowań profesjonalnych, ale swój niewątpliwy sukces Amiga zawdzięcza również grom. Na komputerach Amiga zadebiutowały, takie gry i serie gier, jak: Secret of Monkey Island, Cannon Fodder, Sensible World of Soccer, Lemmings, The Settlers, UFO, Syndicate i Theme Park.

    Źródło:
    http://amiga30.com
    http://blog.amiga30.co.uk
    http://www.eurogamer.net/articles/2015-07-23-the-amiga-is-30-years-old-today
    https://en.wikipedia.org/wiki/Amiga_1000

    Cool? Ranking DIY
    About Author
    pseven
    Translator, editor
    Offline 
    Z wykształcenia - technik elektronik. Pasja - nowe technologie. Dla portalu Elektroda opracowuje informacje produktowe z dziedziny elektroniki, elektroniki przemysłowej.
    Has specialization in: tłumaczenia, copywriting
    pseven wrote 8990 posts with rating 1984. Been with us since 2009 year.
  • Computer Controls
  • #2
    Daniel_GSM
    Level 25  
    Happy Birthday Amiga!

    Dzisiejsze komputery raczej takich urodzin nie będą obchodzić...

    Aż się łezka w oku kręci jak człowiek wspomni ile satysfakcji dawało korzystanie z takiego sprzętu w młodości :)
  • #3
    badworm
    Level 18  
    Gry jak gry ale ta muzyka w nich! Ścieżka dźwiękowa do The Settlers to jest niemalże dzieło symfoniczne a muzyka z wersji na PC była przy tym nieudolnym popiskiwaniem.
  • #4
    deus.ex.machina
    Level 32  
    pseven wrote:

    Sercem modelu 1000 był, taktowany częstotliwością około 7 (7,09 w wersji PAL i 7,16 w wersji NTSC) MHz procesor 68000 firmy Motorola współdziałający z procesorem graficznym OCS oraz 4-kanałowym, 8-bitowym procesorem dźwięku Paula. Amiga 1000 posiadała 256 (z możliwością rozbudowy do 512) KB pamięci RAM. Rolę nośnika pamięci pełniły dyskietki w rozmiarze 3,5” i o pojemności 880KB.


    Nie ma czegoś takiego jak procesor graficzny (nie, Copper nie jest procesorem graficznym a raczej procesorem I/O synchronizowanym z video) w Amidze czy procesor Audio - są dwa układy specjalizowane realizujące grafikę (Agnus + Denise) i jeden układ dedykowany Audio (Paula).
    Poza tym Amiga (później przemianowana na Amiga 1000) na początku używała ICS a nie OCS.
  • #5
    SQLmaster
    Level 24  
    Daniel_GSM wrote:
    Happy Birthday Amiga!
    Dzisiejsze komputery raczej takich urodzin nie będą obchodzić...


    A kto wie czy za 30 lat nie będzie się tak obchodziło urodzin pierwszego iPhone albo pierwszego Androida? Poza tym Amiga po rewolucyjnym modelu 1000 i modelu 500... jakoś nie bardzo potrafiła ze swojej szansy skorzystać i robili już same bezpłciowe modele bez innowacji. W efekcie firma podpisała wniosek o bankructwo już po 10 latach istnienia.

    Przykładem takiego knota była Amiga 600 która 7 lat od premiery modelu A1000, nadal posiadała ten sam procesor 68000. Cóż wzorcowy przykład tego jak szybko można osiągnąć sukces i jak szybko można wszystko stracić (niekoniecznie z powodu złego zarządzania firmą).

    Przy okazji Amigi nie sposób też nie wspomnieć kim był Jack Tramiel (Jacek Trzmiel) - założyciel Commodore a potem Atari.
  • #6
    deus.ex.machina
    Level 32  
    SQLmaster wrote:
    Poza tym Amiga po rewolucyjnym modelu 1000 i modelu 500... jakoś nie bardzo potrafiła ze swojej szansy skorzystać i robili już same bezpłciowe modele bez innowacji. W efekcie firma podpisała wniosek o bankructwo już po 10 latach istnienia.

    Przykładem takiego knota była Amiga 600 która 7 lat od premiery modelu A1000, nadal posiadała ten sam procesor 68000. Cóż wzorcowy przykład tego jak szybko można osiągnąć sukces i jak szybko można wszystko stracić (niekoniecznie z powodu złego zarządzania firmą).


    Commodore zbankrutował nie z powodu Amigi ale z powodu zmian na rynku PC (pojawienie się dużej ilości tanich klonów w sytuacji gdy Commodore miał zapełnione magazyny swoimi znacznie droższymi PC).

    Poza tym jeśli dobrze liczę to Commodore był na rynku 40 lat - co do zarządzania niektórzy o bankructwo Commodore obwiniają bezpośrednio http://www.commodore.ca/commodore-history/mehdi-ali-the-end-of-commodore/

    Amiga nie była nigdy poważnie traktowana przez Commodore bo nie była nigdy produktem Commodore (Commodore kupił firmę która stworzyła Amigę i zastąpił Amigą swój własny projekt Commodore 900) - R&D Amigi był mocno niedoinwestowany a samo Commodore nigdy nie potrafiło wykorzystać unikalności Amigi. Postawiono na PC które doprowadziły Commodore do bankructwa - dział Amig nie był deficytowy...

    Co do A600 dziś jest to bardzo poszukiwany model ze względu na małe rozmiary.
    W czasach popularności A500 był zwyczajnie nieatrakcyjny ze względu na brak klawiatury numerycznej i wyższą cenę.
    A1200 była z kolei dużym sukcesem rynkowym Commodore.

    SQLmaster wrote:

    Przy okazji Amigi nie sposób też nie wspomnieć kim był Jack Tramiel (Jacek Trzmiel) - założyciel Commodore a potem Atari.


    Z punktu widzenia Amigi nie był nikim wyjątkowym.
    J. Tramiel nie był założycielem Atari (założycielami Atari byli Nolan Bushnell i Ted Dabney).
  • Computer Controls
  • #7
    SQLmaster
    Level 24  
    deus.ex.machina wrote:
    Poza tym jeśli dobrze liczę to Commodore był na rynku 40 lat
    Tak, ale jako firma naprawiająca maszyny do pisania co nas kompletnie nie interesuje z punktu widzenia Amigi. Od rozkwitu Commodore jako producenta komputerów do bankructwa upłynęło ok 10 lat. Czyli dość szybko po C64 (1982) i pierwszych Amigach (1985) przyszedł upadek firmy (1994) która kiedyś była potęgą (C64 był najlepiej sprzedającym się modelem komputera w historii). Tak szybko można osiągnąć sukces i upaść na dno.

    deus.ex.machina wrote:
    Co do A600 dziś jest to bardzo poszukiwany model ze względu na małe rozmiary.
    To, że dziś jest bardzo poszukiwany nie przeczy temu że w momencie produkcji był raczej padliną - bo jak nazwać komputer z roku 1992 z procesorem z roku 1979? Jest poszukiwany głównie dlatego że to taka ciekawostka która sprzedała się wyjątkowo słabo i mało ich jest.

    deus.ex.machina wrote:
    Z punktu widzenia Amigi nie był nikim wyjątkowym.
    A czy ja tak twierdzę?
  • #8
    deus.ex.machina
    Level 32  
    SQLmaster wrote:
    deus.ex.machina wrote:
    Poza tym jeśli dobrze liczę to Commodore był na rynku 40 lat
    Tak, ale jako firma naprawiająca maszyny do pisania co nas kompletnie nie interesuje z punktu widzenia Amigi. Od rozkwitu Commodore jako producenta komputerów do bankructwa upłynęło ok 10 lat. Czyli dość szybko po C64 (1982) i pierwszych Amigach (1985) przyszedł upadek firmy (1994) która kiedyś była potęgą (C64 był najlepiej sprzedającym się modelem komputera w historii). Tak szybko można osiągnąć sukces i upaść na dno.


    Wcześniej było trochę innych maszyn (PET, VIC etc) co do reszty - jeśli ktoś jest zainteresowany to odsyłam do historii upadku Commodore - właśnie błędy w zarządzaniu a nie brak popytu na produkty oferowane przez Commodore był przyczyna upadku firmy.
    Inna sprawa ze architektura Amigi (czy właściwie pożądana konieczność zapewnienia kompatybilności wstecznej) mogło nie sprzyjać przejściu do nowego etapu (grafika 3D) jednak myślę ze samo RTG było gotowe od lat wiec znów zadecydowały o tym raczej błędy w zarządzaniu niż technologia.

    SQLmaster wrote:

    deus.ex.machina wrote:
    Co do A600 dziś jest to bardzo poszukiwany model ze względu na małe rozmiary.
    To, że dziś jest bardzo poszukiwany nie przeczy temu że w momencie produkcji był raczej padliną - bo jak nazwać komputer z roku 1992 z procesorem z roku 1979? Jest poszukiwany głównie dlatego że to taka ciekawostka która sprzedała się wyjątkowo słabo i mało ich jest.


    Krotko po A600 pojawiła się A1200 - model bardzo popularny.
    Nijak - tak samo jak można nazwać PC z procesorem z roku 1978 a jednak zapewniam kolegę ze jeszcze w latach 90 sprzedawano XT całkiem sporo, AT który pojawia się później wyposażony był w procesor z 1982 roku (80286) - mając możliwość bezpośredniego porównania obu maszyn mogłem jedynie stwierdzić że w większości wypadków 286 by dorównać 68000 musiało być taktowane zegarem ok 1,5 - 2 szybszym - zapewniam kolegę że AT286 16MHz z karta VGA 256KB (w praktyce często było to 64KB a czasem 128KB - wiem bo modyfikowałem karty na życzenie klientów) był znacznie droższy od porównywalnej konfiguracji Amigi.

    SQLmaster wrote:

    deus.ex.machina wrote:
    Z punktu widzenia Amigi nie był nikim wyjątkowym.
    A czy ja tak twierdzę?

    Odniosłem wrażenie ze tak - wspomniał kolega ze
    SQLmaster wrote:
    Przy okazji Amigi nie sposób też nie wspomnieć kim był Jack Tramiel
    - ośmieliłem się jedynie stwierdzić ze akurat w wypadku Amigi warto o Tramielu nie wspominać z różnych powodów.
    Za to warto wspomnieć postać twórcy Amigi Jay Miner
  • #9
    pavelo
    Level 9  
    Koledze Deus.ex. machina wkradł się mały bład:

    A600 faktycznie była mała.
    Natomiast A500 posiadała klawiaturę niemalże identycznego standardu jak dzisiejsze komputery klasy PC (nie posiadała 9 klawiszy nad klawiszami kierunkowymi a jedynie dwa).
    A to właśnie A600 nie miała klawiatury numerycznej.

    Tak czy siak kawał historii z Amigą się wiąże.
  • #10
    11111olo
    Level 42  
    Amigę ciężko nazwać komputerem, prędzej konsolą - tak ją przynajmniej traktowali producenci oprogramowania (włóż dyskietkę, włóż dyskietkę... bez możliwości instalacji na dysku twardym).
    Sprzęt podobno był lepszy ale i przy tym koszmarnie drogi więc musiało się to wszystko rozlecieć. I dobrze.
    Firma commodore wszystkie swoje produkty robiła bezmyślnie, co nie spowodowało że nie były popularne.
  • #11
    SQLmaster
    Level 24  
    deus.ex.machina wrote:
    Wcześniej było trochę innych maszyn (PET, VIC etc) co do reszty

    Widzę że kolega z uporem wartym lepszej sprawy chce się posprzeczać i dowieść swojej racji nawet tam gdzie jej nie ma.

    1. Commodore VIC powstał w 1985r więc NADAL w dziesięcioleciu chwały i upadku, o którym pisałem. A nie wcześniej jak by to sugerowała kolegi ogólnikowa wypowiedź.

    2. Commodore PET to faktycznie rok 1977 ale NADAL jest to co najwyżej kilkanaście lat przed bankructwem.

    Poza tym ma mocną wątpliwość czy kolega chce rzeczowo i konstruktywnie udowodnić że nie mam racji pisząc o 10 leciu chwały i upadku Commodore czy po prostu chce się posprzeczać ot tak dla sportu.

    deus.ex.machina wrote:
    SQLmaster wrote:
    deus.ex.machina wrote:
    Co do A600 dziś jest to bardzo poszukiwany model ze względu na małe rozmiary.
    To, że dziś jest bardzo poszukiwany nie przeczy temu że w momencie produkcji był raczej padliną - bo jak nazwać komputer z roku 1992 z procesorem z roku 1979? Jest poszukiwany głównie dlatego że to taka ciekawostka która sprzedała się wyjątkowo słabo i mało ich jest.


    Krotko po A600 pojawiła się A1200 - model bardzo popularny.
    Nijak - tak samo jak można nazwać PC z procesorem z roku 1978


    deus.ex.machina wrote:
    zapewniam kolegę ze jeszcze w latach 90 sprzedawano XT całkiem sporo, AT który pojawia się później wyposażony był w procesor z 1982 roku (80286)


    ble..... ble.... ble....

    http://www.computerworld.pl/news/306615/Mozliwosci.i.bariery.polskich.firm.komputerowych.html

    http://www.computerworld.pl/news/298462/Komputery.osobiste.rocznik.95.html
    Z tekstu obu linków wynika, że w momencie wypuszczenia na rynek Amigi 600 w Polsce sprzedawano już 486 a w 1995r 486 zanikały już z oferty na korzyść Pentium, a kolega będzie nam wmawial że "w latach 90 sprzedawano XT".
  • #12
    11111olo
    Level 42  
    Chodziło mi o to że producent nie traktował serio swojego produktu stąd klapa. C64 się sprzedał w 25 milionach sztuk co z pewnością było sukcesem. Amiga nie podbiła tak mocno rynku choć na początku miała przewagę (która była gwoździem do trumny).
  • #13
    deus.ex.machina
    Level 32  
    SQLmaster wrote:

    Poza tym ma mocną wątpliwość czy kolega chce rzeczowo i konstruktywnie udowodnić że nie mam racji pisząc o 10 leciu chwały i upadku Commodore czy po prostu chce się posprzeczać ot tak dla sportu.


    Jedynie chciałem zwrócić uwagę ze Commodore jako firma miał znacznie dłuższy rodowód niż 10 lat i ma na koncie więcej niż 2 produkty (C64 i Amiga) - po prostu można było odnieść wrażenie ze Commodore to firma która pojawiła się znienacka na rynku i trwała 10 lat a powodem jej upadku była Amiga która była przestarzała (z punktu widzenia kolegi - choć np Apple produkował i sprzedawał Macintoshe oparte na MC68000 z powodzeniem właśnie w 1992 roku)

    SQLmaster wrote:

    Nie rozmawiamy o 286 tylko Amidze i proszę się trzymać tematu a nie go rozwadniać przez naciagane porównania. Bo to zmienia faktu że Amiga 600 w chwili sprzedaży był przestarzały.


    Naciągana to jest interpretacja kolegi bo MC68000 i 80286 są porównywalne (8086 czy 8088 nie mogą być porównywane do MC68000 nawet jeśli pochodzą z tego samego przedziału czasowego) jeśli chodzi o oferowane możliwości - Jeśli A600 była dla kolegi przestarzała to zawsze mógł kolega kupić sobie A3000 (1990 rok) albo w 1992 roku A4000.
    I to kolega użył argumentu by wykazać niższość MC68000 jego wiek:
    SQLmaster wrote:
    z procesorem z roku 1979
    - nie moja wina ze Intel mógł zaoferować porównywalny CPU dopiero 5 lat później. Staram się po prostu porównać porównywalne w sposób obiektywny.
    Nie musiał kolega kupować A600, mógł na dobra sprawę kolega kupić A500, A500+ czy A2000 albo jak już wspomniałem A3000 czy A1200 albo A4000.
    Tworzenie wrażenia ze A600 była jedynym modelem dostępnym na rynku w 1992 roku jest nieuzasadnione.

    SQLmaster wrote:

    ble..... ble.... ble....

    http://www.computerworld.pl/news/306615/Mozliwosci.i.bariery.polskich.firm.komputerowych.html

    http://www.computerworld.pl/news/298462/Komputery.osobiste.rocznik.95.html
    Z tekstu obu linków wynika, że w momencie wypuszczenia na rynek Amigi 600 w Polsce sprzedawano już 486 a w 1995r 486 zanikały już z oferty na korzyść Pentium, a kolega będzie nam wmawial że "w latach 90 sprzedawano XT".


    Kolega zaklina rzeczywistość i skacze swawolnie po latach - proszę przytoczyć statystyki z 1992 roku a nie z roku 1995...
    Nie zrewanżuje się koledze blah... blah... blah... bo rozumiem ze to desperacja kazała koledze zachowywać się w ten sposób.
    Doskonale pamiętam jakie PC kupowali ci klienci których było stać na PC.
  • #14
    SQLmaster
    Level 24  
    deus.ex.machina wrote:
    Naciągana to jest interpretacja kolegi bo MC68000 i 80286 są porównywalne


    Szanowny kolego po pierwsze nie mam bladego pojęcia jaką to interpretację kolega mi tu imputuje (czy ja gdzieś kiedyś porównywałem 68k i 286?) - po drugie nie zaprzeczam że tak właśnie jest. MC68000 i 80286 są porównywalne. Sęk w tym, że w czasach Amigi 600 to używało się w nowych konstrukcjach 486 który to raczej miażdżył leciwego 68000 i był konkurentem ale dla 68040. Więc o ile Amiga 500 nawiązywała walkę z PC a nawet walkę wygrywała, to 'sześćsetka' była już tylko tanią zabawka do gier. Bo jak inaczej nazwać pomysł by po 5 latach od zbudować nowy komputer o tym samym procesorze?

    deus.ex.machina wrote:
    Kolega zaklina rzeczywistość i skacze swawolnie po latach - proszę przytoczyć statystyki z 1992 roku a nie z roku 1995...

    Gdyby kolega jednak na spokojnie i dokładnie doczytał przedstawione odnośniki a zwłaszcza pierwszy to zauważyłby daty wcześniejsze jak 1995.

    Ale skoro kolega musi mieć podane na tacy to proszę, rok 1992:
    http://www.computerworld.pl/numery/rok_1992.html

    Miłej lektury - sam powspominałem przeglądając :D
    Bywa, ze piszą i o Amidze.

    Kilka przykładów dla Kolegi:
    http://www.computerworld.pl/news/308048/Procesor.Intel.486DX2.html
    http://www.computerworld.pl/news/310551/Tygrysi.skok.DELLa.html
    http://www.computerworld.pl/news/309139/Notebook.WYSE.html
    http://www.computerworld.pl/news/307811/PC.AT.html
  • #15
    Tommy82
    Level 41  
    @SQLmaster
    To ze w PL sprzedawali 386 nie znaczyło ze ludzie nie kupowali XTków
    Ludzie wtedy kupowali to co było i to na co było ich stać.
    Znam pasjonatów co system z dyskietki odpalali bo na hdd jeszcze nie naskładali.
    Poza tym u nas kwitło składactwo tak prywatne jak i instytucjonalne i prawda taka ze składali ludzie wtedy co było a giełdy komputerowe kwitły.

    A co do
    http://www.computerworld.pl/news/310551/Tygrysi.skok.DELLa.html

    To jednak Podstawowe parametry DELLa 320SLi to: 2 MB RAM (możliwość rozszerzenia na płycie głównej do 10 MB), 60 MB dysku twardego, i386SL 20 MHz,
    I pewnie wtedy to z jeden taki w Poslce był na pokaz przywieziony.

    Ten sprzęt osiągał horrendalne ceny i Kowalskiego nie było na niego stać kto go kupował i za czyje jest w artykule dalej:

    3 mln USD, co - jak na firmę, która dopiero w br. zainstalowała się w Polsce - jest prawdziwym tygrysim skokiem. Wśród klientów firmy figuruje jest m.in. Kancelaria Prezydenta, URM, MSW i Ministerstwo Finansów. Komputery DELL- a pracują także w wielu polskich bankach (Narodowym, Handlowym, Ochrony Środowiska). Coraz większe zainteresowanie wykazują małe i średnie firmy. Na przyszły rok DELL Pl zakłada ponad trzykrotny wzrost sprzedaży, szczególnie poza Warszawą.

    Tak samo jak troszkę później, co z tego ze był w optimusie dostępny pentium 200PRO za 9-10 koła +Vat jak ludzie wtedy kupowali p75 albo p100 max 133 bo potem sie przestawało opłacać. Nie znam nikogo kto by miał pentium 200PRO. A inni z drugiej reki 386 i 486.
    W zasadzie to jako szczyl nie pamiętam komputerów markowych.

    I jeszcze to
    http://www.computerworld.pl/news/307811/PC.AT.html
    Rok przed premiera Pentium u nas sprzedawały sie 286 tki:

    W PC znowu lekkie zmiany. W kategorii 386SX oferowana jest teraz najczęściej odmiana 25 MHz wypierając 20 MHz. Prawie zupełnie nieobecne jest już 16 MHz. AT 286 broni się na naszym rynku zupełnie nieźle, nie tylko dobrze się sprzedając, ale wprowadzając gdzieniegdzie nieznaną dotąd u nas odmianę 286/20MHz. Na razie nie uwzględniamy jeszcze w tabelach wprowadzonego w połowie ub.r. modelu AT 486SX. Przypomnijmy, że procesor tego komputera różni się od klasycznego 486 (DX) brakiem koprocesora i przeważnie obniżoną czestotliwością zegara.
  • #16
    deus.ex.machina
    Level 32  
    SQLmaster wrote:
    deus.ex.machina wrote:
    Naciągana to jest interpretacja kolegi bo MC68000 i 80286 są porównywalne


    Szanowny kolego po pierwsze nie mam bladego pojęcia jaką to interpretację kolega mi tu imputuje (czy ja gdzieś kiedyś porównywałem 68k i 286?) - po drugie nie zaprzeczam że tak właśnie jest. MC68000 i 80286 są porównywalne. Sęk w tym, że w czasach Amigi 600 to używało się w nowych konstrukcjach 486 który to raczej miażdżył leciwego 68000 i był konkurentem ale dla 68040. Więc o ile Amiga 500 nawiązywała walkę z PC a nawet walkę wygrywała, to 'sześćsetka' była już tylko tanią zabawka do gier. Bo jak inaczej nazwać pomysł by po 5 latach od zbudować nowy komputer o tym samym procesorze?


    Kolego - to kolega jako głównego argumentu na temat rzekomej przestarzałości używa roku kiedy powstał a nie funkcjonalności jaka posiada - idąc tym tropem trzeba byłoby wyrzucić większość rodzin mikroprocesorów bo powstały niektóre z nich już dziesiątki lat temu... Jeszcze raz przypomnę ze to kolega niemalże z palcem uniesionym w gorze obwieścił światu ze oto procesor wymyślony w 1979 roku jest zwyczajnie przestarzały.
    Tylko kolega zna swoje arbitralne kryteria przestarzałości i tylko kolega zestawia nowoczesne procesory z MC68000... Pozwoliłem wiec sobie jednak trochę zrównoważyć opinie kolegi proponując swoje kryteria porównywalności.
    Poza tym znów kolega miesza i próbuje zestawiać A600 z 486DX (może w takim razie zaprezentuje kolega kryteria porównania - będzie mi łatwiej się odnieść do argumentów kolegi) nagminne jest bowiem równania cen, dostępności i mocy obliczeniowej obecnie z tym co było lat temu 20 czy 30 - dla informacji kolegi 386DX kosztował wtedy znacząco więcej niż A3000 - używanie wiec A600 jest nadzwyczaj niefortunne...
    Wiec raz jeszcze napisze A600 był komputerem do domu, właśnie do grania - do zastosowań profesjonalnych była A3000 lub A2000 wraz z kartami rozszerzeń.
    Niestety nie pierwszy raz spotykam się z zarzutem ze komputer domowy jest domowy...
    Pomysł w opinii zarządu Commodore był prosty A600 miała być tańszą wersja A500 z odświeżonym obliczem, Kickstart 2, interfejs tanich dysków twardych, złącze PCMCIA, 1MB w standardzie.
    W tym kontekście zestawiłem 286 który był wybierany do domu jako alternatywa dla Amigi 600 czy 500.
    386 nawet SX ze o 386DX czy 486 nie wspomnę nie był alternatywą dla Amig klasy 600 czy 500 bo był to sprzęt kosztowny, często kupowany jako serwer - jeden na ileś maszyn w sieci (Arcnet a później Ethernet).

    SQLmaster wrote:

    deus.ex.machina wrote:
    Kolega zaklina rzeczywistość i skacze swawolnie po latach - proszę przytoczyć statystyki z 1992 roku a nie z roku 1995...

    Gdyby kolega jednak na spokojnie i dokładnie doczytał przedstawione odnośniki a zwłaszcza pierwszy to zauważyłby daty wcześniejsze jak 1995.

    Ale skoro kolega musi mieć podane na tacy to proszę, rok 1992:
    http://www.computerworld.pl/numery/rok_1992.html

    Miłej lektury - sam powspominałem przeglądając :D
    Bywa, ze piszą i o Amidze.

    Kilka przykładów dla Kolegi:
    http://www.computerworld.pl/news/308048/Procesor.Intel.486DX2.html
    http://www.computerworld.pl/news/310551/Tygrysi.skok.DELLa.html
    http://www.computerworld.pl/news/309139/Notebook.WYSE.html
    http://www.computerworld.pl/news/307811/PC.AT.html


    Ceny - kolego - niech kolega napisze ile kosztuje A600 i 486DX w 1992 roku - tak się składa ze byłem wtedy serwisantem sprzętu kilku znanych firm (HP, IBM, Compaq i kilka innych) - ja wiem ile to kosztowało i wiem też kto kupował 286 a kto kupował 486 - nie musi mi kolega przypominać - piszemy tu o A600 i generalnie o Amidze (głównie A500 i A600 oraz A1200 bo te właśnie modele głównie trafiały do naszych domów).
    Piszemy o kompletnie innych rzeczach - niedługo kolega wyskoczy ze MC68000 i A600 to są przestarzale komputery bo mamy już 5 generacje i7...

    Zabrałem głos bo artykuł ma błędy merytoryczne - pozwoliłem sobie je wiec sprostować. Kolega napisał z kolei o tym że A600 jest przestarzała a z reszty wypowiedzi można było odnieść wrażenie ze Commodore istniał 10 lat i wypuścił 2 produkty a później splajtował i powodem plajty była A600, na koniec zaś kolega napisał że pisząc o Amidze nie można nie wspomnieć o Tramielu - również pozwoliłem sobie napisać ze nie widzę żadnego uzasadnienia by wspominać o Tramielu w kontekście Amigi bo nie ma on nic wspólnego z Amiga.

    Cala ta dyskusja jest pozbawiona jakiegokolwiek sensu - chyba ze kolega jest przedstawić jakieś racjonalne argumenty by porównywać A600 i 486DX...
  • #17
    SQLmaster
    Level 24  
    deus.ex.machina wrote:
    na koniec zaś kolega napisał że pisząc o Amidze nie można nie wspomnieć o Tramielu - również pozwoliłem sobie napisać ze nie widzę żadnego uzasadnienia by wspominać o Tramielu w kontekście Amigi bo nie ma on nic wspólnego z Amiga.

    No oprócz tej nic nie wartej błahostki że założył firme Commodore która to później oferowała Amigi. To nic nie znacząca błahostka czy kolejny powód by kolega dla czystego sportu się ze mną miał powód posprzeczać? Odstawiam to drugie - dlatego kończę z kolegą dyskusję na ten temat. Bo wiem, że kolega będzie do upadłego (dla sportu) upierał się że to, kto założył firmę nie jest istotne. Tylko po to by mi maksymalnie jak tylko potrafi dokopać i czerpać z tego nieskrywaną satysfakcję - bo po co to kolega robi? Po co się upiera że nie jest istotne kto tę firmę założył? Czemu nie jest istotne i czemu warto tak zawzięcie o tym pisać? Takie to ważne, że kolega o tym chyba już czwarty raz pisze? Czy może po prostu kolega na siłę szuka dziury, aby koniecznie skrytykować wypowiedź kogoś innego nawet kiedy nie ma istotnego powodu by to robić?

    deus.ex.machina wrote:
    Jeszcze raz przypomnę ze to kolega niemalże z palcem uniesionym w gorze obwieścił światu ze oto procesor wymyślony w 1979 roku jest zwyczajnie przestarzały.
    A nie jest? Kolejny temat do sprzeczki dla sportu? Dla kolegi procesor 68000 z zegarem ~7MHz jest nie przestarzały chwili obecnej, czy też może był takim nie przestarzałym w roku 1992 (czyli 13 lat po powstaniu)?

    deus.ex.machina wrote:
    Ceny - kolego - niech kolega napisze ile kosztuje A600 i 486DX w 1992 roku


    1. A czemu kolega SAM o cenach nie napisze tylko w kółko stosuje słowa bez pokrycia? Wymagasz od innych? SAM tak najpierw zrób! SAM podaj ceny jeśli twierdzisz że były takie czy siakie!

    2. Dobra, porównajmy cenę sześćsetki i zobaczmy jaki pecet by za to był:

    Amiga 600 cena od £399 (1992) Link
    Czyli po kursie z 1992r wychodzi że kosztowała 718$

    Za tyle można było wówczas (1992) kupić przykładowo:
    ALR PowerFlex FLYER 3SX/25
    i385SX 25MHz Link A prostsze 486 były dostępne już od około 1000$ (zob ten sam link) czyli nie tak znów kosmicznie więcej od tego Twojego starucha zwanego Amiga 600.

    Łyso?? Dalej chcesz się wykłócać dla sportu?? Dalej nic sobie nie sprawdzisz tylko apodyktycznie będziesz stwierdzał że wiesz lepiej? Dla sportu?

    deus.ex.machina wrote:
    386 nawet SX ze o 386DX czy 486 nie wspomnę nie był alternatywą dla Amig

    A jednak wolny rynek zdecydował inaczej niż kolega twierdzi. I na tym podsumowaniu zakończę dyskusję. Co do reszty argumentów kolegi, to czytanie ze zrozumieniem koledze pomoże - bo już się do nich ustosunkowałem. Raz wystarczy.
  • #18
    Ronin64
    Level 35  
    11111olo wrote:
    Amigę ciężko nazwać komputerem, prędzej konsolą - tak ją przynajmniej traktowali producenci oprogramowania (włóż dyskietkę, włóż dyskietkę... bez możliwości instalacji na dysku twardym).
    Sprzęt podobno był lepszy ale i przy tym koszmarnie drogi więc musiało się to wszystko rozlecieć. I dobrze.
    Firma commodore wszystkie swoje produkty robiła bezmyślnie, co nie spowodowało że nie były popularne.


    Czyżby to było powodem tej nienawiści do Amigi? http://www.ppa.pl/forum/winuae-uae-i-amithlon/27136/winuae-i-cd-rom
  • #19
    11111olo
    Level 42  
    Nienawiści? Linkujesz jakiś stary wątek z PPA. Wtedy jeszcze tak dobrze jak teraz nie znałem amigi więc sądziłem że to komputer. Niestety tylko z nazwy.

    A wracając do tematu. 30 lat temu zrobili amigę. Wtedy to pewnie było coś jednak same założenia konstrukcyjne ni jak się miały z rzeczywistością.
  • #20
    Ronin64
    Level 35  
    Tak to wygląda. Jesteś "zły" na Amigę za to, że nie została skonstruowana w tak jak to sobie wyobrażasz. Jeśli jakiś sprzęt Ci nie odpowiada, bądź nie potrafisz go odsłużyć, to nie używaj go. Po co wylewać na forum swoje "gorzkie żale"?
  • #21
    11111olo
    Level 42  
    Czemu robisz wycieczki osobiste wobec mojej osoby? Tak piszesz jak by z mojej winy upadła firma commodore!

    Nie używam amigi bo szkoda na to czasu. Poza graniem w gry, które były niezłe, nie ma co na niej robić.
  • #22
    Jaro
    Level 27  
    SQL Master w swych dywagacjach na temat wyższości dostępnych w czasach wprowadzenia A600 do sprzedaży komputerów klasy PC zapomniał chyba o tak ważnym w domowym komputerze dodatku jak system umożliwiający odtwarzanie czy raczej generowanie dźwięku. W Amidze jako stricte rozrywkowym komputerze było to w standardzie, do PC był to wciąż bardzo kosztowny dodatek. Dźwięk z PCspeakera czy nawet Covoxa (potrzebna była smykałka do lutownicy) tylko irytował. O gamie i jakości (grafika) dostępnych wtedy na Amigi gier i ich PCtowych namiastkach pisać nawet nie wypada. Ten rynek na komputery PC dopiero zaczynał się dynamicznie rozwijać.
  • #23
    SQLmaster
    Level 24  
    Jaro wrote:
    SQL Master w swych dywagacjach na temat wyższości dostępnych w czasach wprowadzenia A600 do sprzedaży komputerów klasy PC zapomniał chyba o tak ważnym w domowym komputerze dodatku jak system umożliwiający odtwarzanie czy raczej generowanie dźwięku.

    Tak - masz rację o ile dla Ciebie główny cel posiadania PC to są np gry. Dla mnie główny cel to sprzęt do pracy, więc oceniałem to z mojego punktu widzenia. Ale oczywiście 100% racji. Audio długo było piętą achillesową PC.

    Jaro wrote:
    O gamie i jakości (grafika) dostępnych wtedy na Amigi gier i ich PCtowych namiastkach pisać nawet nie wypada. Ten rynek na komputery PC dopiero zaczynał się dynamicznie rozwijać.

    Znów cenne jesli główny powód dla którego chcesz mieć komputer to są gry. Ja mógłbym sparafrazować że: "O gamie i jakości dostępnych wtedy na PC aplikacji i ich Amigowych namiastkach pisać nawet nie wypada."

    I wie kolega co? Obaj będziemy mieli rację - tylko że każdy z nas co inne uznał za ważne.

    Co nie zmienia faktu że moim zdaniem innowacyjność Amig skończyła się +/- w momencie kupienia tego projektu przez Commodore. Potem nastąpiło (znów moim zdaniem) już tylko maksymalizowanie sprzedaży tego samego produktu tylko może w innym opakowaniu. Amiga 600 jest doskonałym tego przykładem.
  • #24
    deus.ex.machina
    Level 32  
    SQLmaster wrote:

    No oprócz tej nic nie wartej błahostki że założył firme Commodore która to później oferowała Amigi. To nic nie znacząca błahostka czy kolejny powód by kolega dla czystego sportu się ze mną miał powód posprzeczać? Odstawiam to drugie - dlatego kończę z kolegą dyskusję na ten temat. Bo wiem, że kolega będzie do upadłego (dla sportu) upierał się że to, kto założył firmę nie jest istotne. Tylko po to by mi maksymalnie jak tylko potrafi dokopać i czerpać z tego nieskrywaną satysfakcję - bo po co to kolega robi? Po co się upiera że nie jest istotne kto tę firmę założył? Czemu nie jest istotne i czemu warto tak zawzięcie o tym pisać? Takie to ważne, że kolega o tym chyba już czwarty raz pisze? Czy może po prostu kolega na siłę szuka dziury, aby koniecznie skrytykować wypowiedź kogoś innego nawet kiedy nie ma istotnego powodu by to robić?


    Nie rozumiem co jest powodem tej napastliwości kolegi... naprawdę nie znajduje żadnej przyjemności w kontynuowaniu tej dyskusji.

    Tramiel nie ma żadnego związku z Amiga i zupełnie nie rozumiem dlaczego kolega pozwala sobie na dziwne wtręty, porównania i jednocześnie odbiera prawo do robienia porównań czy wtrętów innym.

    I raz jeszcze apeluje - nie znam kolegi - z różnicy zdań proszę nie wnosić ze czyham na życie kolegi.

    Wiec raz jeszcze właśnie w kontekście Amigi nie ma co żadnego związku z miedzy Amiga i Tramielem - tyle - ciekawi mnie wiec dlaczego właśnie szczególnie chce kolega wspominać Tramiela w kontekście Amigi.

    SQLmaster wrote:
    A nie jest? Kolejny temat do sprzeczki dla sportu? Dla kolegi procesor 68000 z zegarem ~7MHz jest nie przestarzały chwili obecnej, czy też może był takim nie przestarzałym w roku 1992 (czyli 13 lat po powstaniu)?


    Ręce opadają - użyteczność procesora zależy od aplikacji nie od wieku - w wielu wypadkach MC68000 jest używany ze względu właśnie na wiek (czyli znane błędy i legacy code) - zdziwiłby się kolega jak wiele "starych" układów dalej używane jest np w wojsku czy aplikacjach lotniczych... myśli kolega ze wszyscy nieustanie wymieniają płyty i piszą od nowa kod? Jeśli jest tak jak to proszę wytłumaczyć dlaczego produkuje się układy rodziny MC68k w wersjach RadHard?
    Niech kolega sprawdzi ile wyprowadzeń ma MC68000 a ile np i7.
    Choćby z tego powodu nie zawsze najważniejsze sa GHz.

    SQLmaster wrote:


    1. A czemu kolega SAM o cenach nie napisze tylko w kółko stosuje słowa bez pokrycia? Wymagasz od innych? SAM tak najpierw zrób! SAM podaj ceny jeśli twierdzisz że były takie czy siakie!

    2. Dobra, porównajmy cenę sześćsetki i zobaczmy jaki pecet by za to był:

    Amiga 600 cena od £399 (1992) Link
    Czyli po kursie z 1992r wychodzi że kosztowała 718$

    Za tyle można było wówczas (1992) kupić przykładowo:
    ALR PowerFlex FLYER 3SX/25
    i385SX 25MHz Link A prostsze 486 były dostępne już od około 1000$ (zob ten sam link) czyli nie tak znów kosmicznie więcej od tego Twojego starucha zwanego Amiga 600.

    Łyso?? Dalej chcesz się wykłócać dla sportu?? Dalej nic sobie nie sprawdzisz tylko apodyktycznie będziesz stwierdzał że wiesz lepiej? Dla sportu?


    Neospasmina kolego, neospasmina - niech się kolega tak nie pobudza...
    Co do reszty proszę przytoczyć ceny z rynku polskiego a nie arbitralnie wybierać oferty z rynku USA i np UK... (wystarczy sprawdzić ile kosztuje w tej chwili elektronika w USA i np w Polsce by zobaczyć różnicę - kiedyś te różnice były widoczne jeszcze bardziej choćby przez większe ryzyko walutowe).
    Cen nie podaje bo nie mam dostępu do archiwum i jestem zwyczajnie leniwy na to by chodzić po chomikach - widzę ze kolega jednak ma ten rodzaj zacięcia wiec spokojnie poczekam.

    SQLmaster wrote:

    A jednak wolny rynek zdecydował inaczej niż kolega twierdzi. I na tym podsumowaniu zakończę dyskusję. Co do reszty argumentów kolegi, to czytanie ze zrozumieniem koledze pomoże - bo już się do nich ustosunkowałem. Raz wystarczy.


    Oczywiście ze zadecydował - nigdy nie twierdziłem nic innego.

    Co do rozumienia - z tym jest taki problem ze autor musi się wysłowić w taki sposób by czytelnik mógł go zrozumieć - jeśli kolega staje się pobudzony i napastliwy i w ferworze emocji zatraca zdolność argumentacyjną to proszę mnie nie obwiniać o to że nie rozumiem kolegi...

    By trochę koledze pomóc rozładować to napięcie napisze ze mam w tej chwili 2 uszkodzone A600, nigdy nie przepadałem za A600 i raczej trudno mnie posadzić o to ze jestem wielkim entuzjasta A600.
    Po prostu kolega wyraźnie użył A600 by na jej przykładzie stworzyć wrażenie przestarzałości Amigi jako takiej oraz tak jak zrozumiałem wypowiedź kolegi właśnie Amiga była przyczyna upadku Commodore. Pozwoliłem sobie jedynie wyrazić odmienny pogląd - oczekuje od kolegi rzeczowej argumentacji, trzymania się faktów i pewnej minimalnej kultury dyskusji - czy to tak wiele?
    I tak - uważam porównywanie A600 do 386DX czy 486 za mocno niewłaściwe.
    Proszę porównać A3000 czy A4000 z IBM, HP, Compaq w podobnej klasie (nie z no-name składakami).

    Proszę ochłonąć, uporządkować słowotok, zacząć się kulturalnie zachowywać i możemy kontynuować dyskusje.
  • #25
    SQLmaster
    Level 24  
    deus.ex.machina wrote:
    Cen nie podaje bo nie mam dostępu do archiwum i jestem zwyczajnie leniwy


    Więc proponuję kontynuować jeśli kolega zmieni zdanie, przestanie być leniwy i jednak sprawdzi i przytoczy tu fakty a nie własne, niczym nie poparte 'widzimisię'.

    Dodano po 4 [minuty]:

    deus.ex.machina wrote:
    Proszę ochłonąć, uporządkować słowotok, zacząć się kulturalnie zachowywać i możemy kontynuować dyskusje.

    Nie mam najmniejszej ochoty kontynuować z kolegą polemiki. Kolega jest ślepy na argumenty i jakich bym odnośników nie użył na dowód, to kolega je natychmiast zdyskredytuje i uzna prawdę za kłamstwo - sam nie podając żadnych dowodów na swoje tezy. Stanie na straży nowoczesności ponad trzydziestoletniego procesora 68000 jest doskonałym tego przykładem - kolega doskonale wie że to staroć ale zawzięcie chce się sprzeczać i nawet tu mieć rację. Taka dyskusja z kolegą jest bezcelowa. Kolega po prostu MUSI mieć ostatnie zdanie w dyskusji nawet kiedy nie ma racji i pozwolę mu czerpać z tego satysfakcję. A inni przeczytają sobie i wyrobią własne danie.
  • #26
    Ronin64
    Level 35  
    11111olo wrote:
    Czemu robisz wycieczki osobiste wobec mojej osoby? Tak piszesz jak by z mojej winy upadła firma commodore!

    Nie używam amigi bo szkoda na to czasu. Poza graniem w gry, które były niezłe, nie ma co na niej robić.


    Nie dodawaj sobie z tymi wycieczkami osobistymi i ochłoń. Dlaczego firma Commodore upadła to jest wiadomo i żaden 11111olo się do tego nie przyczynił. Z tego co piszesz wynika, że masz jakiś uraz do tego komputera.
  • #27
    fred4u
    Level 26  
    SQLmaster wrote:

    1. Commodore VIC powstał w 1985r więc NADAL w dziesięcioleciu chwały i upadku, o którym pisałem. A nie wcześniej jak by to sugerowała kolegi ogólnikowa wypowiedź.


    Akurat VIC (dokładniej VIC-20) to w '85 się skończył... wszedł w 1980, przed C64.
    Z 8-mio bitowych C= , po 64ce był chyba tylko Plus 4 (albo minus 60 jak mówili złośliwcy) i 128..

    Tak moim zdaniem, do upadku Amigi mogły się również po części przyczynić układy graficzne, nie wyposażone w rozsądny tryb dostosowany do długotrwałej pracy (relatywnie wysoka rozdziałka, i DOBRE odświeżanie >70Hz). Z tego powodu kiepskie ST znalazło swoją niszę "biznesową" (DTP) - na ich monitorku 640x400 można było pracować. Amigowe "productivity" nie oferowało prawdziwego trybu bez migotania.

    M
  • #28
    11111olo
    Level 42  
    Ronin64 wrote:
    11111olo wrote:
    Czemu robisz wycieczki osobiste wobec mojej osoby? Tak piszesz jak by z mojej winy upadła firma commodore!

    Nie używam amigi bo szkoda na to czasu. Poza graniem w gry, które były niezłe, nie ma co na niej robić.


    Nie dodawaj sobie z tymi wycieczkami osobistymi i ochłoń. Dlaczego firma Commodore upadła to jest wiadomo i żaden 11111olo się do tego nie przyczynił. Z tego co piszesz wynika, że masz jakiś uraz do tego komputera.


    Pewnie że mam "uraz" do amig. Reklamowane były jako komputery i do tego profesjonalne a tak naprawdę do grona komputerów można by je zaliczyć z powodu montażu w nich procesora (dziś procesor jest w pralkach, lodówkach, telefonach i setkach innych urządzeń ale to nie są komputery) a profesjonalne były z nazwy.
    PC był i jest jedynym komputerem który konsekwentnie był od początku pomyślany o profesjonalnym wykorzystaniu (w tym rozbudowie).

    Czemu nikt nie ogłosił rocznicy postania PC-ta? To nie była przełomowa data?
    Owszem była bo jest do dziś i PC przejął większość rynku komputerów.
  • #29
    fred4u
    Level 26  
    Oryginalny IBM PC, w momencie premiery rynkowej nie wyróżniał się niczym specjalnym. Na szczyty wyniosła go jedynie popularność taniej architektury (zbudowany całkowicie w oparciu o układy dostępne "z półki") i baza oprogramowania (bo stał za nim "big blue").

    Amiga w momencie premiery była przełomowa, wyprzedzała swoją epokę. Poniekąd, to ją też zgubiło. Nie zapominaj że VGA pojawiła się w 1987, a spopularyzowała po 1990 roku. Oryginalna Amiga to 1985.
    Faktem jest, że Commodore sam nie wiedział dobrze jak Amigę sprzedać - nie wiedzieli jeszcze że zrobili pierwszy w pełni multimedialny komputer. Zupełnie abstrahując od np. możliwości oferowanych przez wielozadaniowy OS (w "złotych" czasach MS-DOSa).

    Ale cóż. Z perspektywy kogoś, dla kogo komputery zaczęły się od Pentiuma i Win95, świat wygląda inaczej..
  • #30
    SQLmaster
    Level 24  
    fred4u wrote:
    Oryginalny IBM PC, w momencie premiery rynkowej nie wyróżniał się niczym specjalnym.


    Ależ wyróżniał się i to bardzo - otwartą architekturą. Nie mocą procesora, nie systemem ani nie multimediami. Ale skoro architektura była otwarta, to producenci firm trzecich takie braki wcześniej czy później uzupełnili Pojawiła się a to karta Hercules, a to karta Gravis Ultrasound, a to 3dfx Voodoo, a to jakaś specjalizowana karta do obsługi obrabiarki CNC... ba, wszystko mogło powstawać w firmach trzecich a IBM dość szybko udostępnił BIOS i już w ogóle nie było żadnych ograniczeń.

    Poza tym PC był niewrażliwy na zmiany standardów. Jak się dyski zmieniły z ESDI na ATA? A co za problem, dokupujemy tania kartę kontrolera i działa. Zmieniła się sieć z 10Mbit na kablu współosiowym na 100mbit na skrętce? Znów co za problem? Wymieniamy kartę sieciową i po kłopocie. Chcemy uruchomić inny system? A co za problem, żaden wbudowany ROM nas nie ogranicza.

    To było źródło sukcesu a nie najwspanialszy nawet procesor ale w architekturze zamkniętej której klient nie mógł rozbudować pod siebie.

    fred4u wrote:
    Amiga w momencie premiery była przełomowa, wyprzedzała swoją epokę. Poniekąd, to ją też zgubiło. Nie zapominaj że VGA pojawiła się w 1987, a spopularyzowała po 1990 roku. Oryginalna Amiga to 1985.

    Owszem. Tak było. Ale w latach 90 Amiga nie miała już takiej przewagi. PC przeszedł ogromne przeobrażenie - głównie z tego powodu że był to standard otwarty i przeobrażały go setki a może i tysiące firm. A nie jedna. Żadna pojedyncza firma nie mogła się z tym równać ani nie miała porównywalnego kapitału na rozwój.

    Aby osiągnąć sukces nie jest potrzebny dobry sprzęt tylko dobry pomysł na całość biznesu.