Symetryzator antenowy 1:1 z części z zasilacza komputerowego

Podobnie jak wielu krótkofalowców postanowiłem zmierzyć się z tematem budowy symetryzatora do anteny W3DZZ. Najprościej jest kupić - to oczywiste. Oferta na rynku nie jest zbyt bogata. Poza znanymi światowymi producentami są również krajowi wytwórcy symetryzatorów. Lecz nie o tym miało być.
Przekopałem globalną wioskę wzdłuż i wszerz, wczytując się w różne rozwiązania zarówno te jedynie słuszne, jak i te najprostsze. Wiadomo, ta Ameryka została już dawno odkryta.
Zamówiłem rdzenie Amidon FT240-43 na większą moc rzędu 500W oraz FT140-61 na znacznie mniejsze moce.



Uzwojenie: 16 zwojów tryfilarnie drutem DNE 1,5 schematu:

Ważne znaczenie ma sposób nawinięcia uzwojeń - muszą być wykonane równomiernie i bardzo starannie.
Pomiary wykonywałem korzystając z analizatora MAX4 i sztucznego obciążenia w postaci zwykłych dwu rezystorów 100om połączonych równolegle. Oczywiście sprawdzałem na ile są one bezindukcyjne czy może lepiej - indukcyjne. W paśmie 1-30MHz zachowywały z niewielką poprawką jak czysta rezystancja.
Do prób obciążeniowych użyłem sztucznego obciążenia KATHREIN 50om 50W kupiony na pewnym znanym portalu aukcyjnym za niewielkie pieniądze.



Jak się okazało - zastosowane złącze typu 6-17DIN jest bardzo drogie, dlatego przylutowałem zwykłe gniazdo UC, co widać na załączonym zdjęciu.
Pomiary tak wykonanego baluna:



Dla porównania pomiar z 20 zwojami:



Jak widać zmniejszenie liczby zwoi wpływa na poprawę parametrów. Dalej nie testowałem uznając że wynik jest zadowalający. Całość została zamknięta w szczelnej obudowie.
Grzebiąc w swoich szpargałach zwróciłem uwagę na gotowy rdzeń ferrytowy z uzwojeniem nawiniętym bifilarnie pochodzący z zasilacza komputerowego. Ileż takich zasilaczy leży w różnych kątach?
Wziąłęm pierwszy lepszy i na warsztat!
Pomiary są zaskakujące:



W całym paśmie KF płasko przebiega impedancja falowa niemal idealnie 50om;
SWR również niski i bardziej wynika z zastosowanych rezystorów.
Czemu zatem nie opakować i zawiesić z anteną?
Jak najbardziej, tylko jest zawsze jakieś ale.
Po wykonaniu prób obciążeniowych mocą 100W rdzeń dosyć mocno nagrzewał się tak, że przy pracy ciągłej np. RTTY nie wytrzyma, jednak do pracy CW czy SSB będzie wystarczający.
Ponadto brak trzeciego uzwojenia kompensującego naraża obwody wejściowe naszego TRX na ładunki elektrostatyczne.
Jako obudowy użyłem rury kanalizacyjnej 5cm z zaślepkami. A tak to wygląda:



A jak to zachowa się w praktyce w połączeniu z anteną?
Jestem właśnie po próbach.
Pierwsze próby wypadły... źle!
Pomijam fakt, że antena wisiała bardzo nisko, bo tylko 2...3m nad ziemią.
Pomiar MAXem pokazał



O ile w paśmie 80m jeszcze jako-tako to 40m już kicha.
Dodam, że tylko te pasma mnie interesują, gdyż na wyższe mam GP-7 Waldka SP7DXP.
Ponieważ długości odcinków linki starannie zmierzyłem łącznie z doprowadzeniami do baluna i trapów, jako podejrzane jawiły się trapy.
Z zewnątrz nic podejrzanego, ot rura PCV starannie uszczelniona.
Ciekawość wzięła jednak górę i wykonałem sekcję zwłok trapów oraz pomiar MAXem.
Poniższy obrazek mówi wszystko:



Trap na drugim planie jest tylko po wyjęciu z rury, a na pierwszym oczyszczony.
Po oczyszczeniu zmierzyłem częstotliwość rezonansową i wyszła ok 6,850Mhz wobec wymaganej 7,050MHz, co tłumaczy wyniki mojego badania anteny.
Cewka została zabezpieczona klejem epoksydowym, dlatego strojenie można było wykonać tylko pojemnością. Ponieważ częstotliwość rezonansowa jest za niska, należało zmniejszyć pojemność poprzez zdrapywanie warstwy miedzi z laminatu.

Ostatecznie uzyskałem ~7,050MHz:



Druga próba anteny wypadła już pomyślnie



Przy okazji pasma 14 i 21MHz:



Na 28MHz wykazała rezonans daleko poza pasmem.

A tak to wygląda z balunem wykonanym z zasilacza komputerowego:



Jak napisałem pomiary wykonywane były z nisko zawieszoną anteną.
Docelowo ma wisieć na wysokości 7...8m i to w bliskim sąsiedztwie budynków niestety.
Częstotliwości rezonansowe wzrosną, jednak zastosowany drut LGY 4mm z czasem wyciągnie się, co z kolei je obniży.
O wynikach pomiarów oczywiście poinformuję.
Sezon prac antenowych właśnie się rozpoczyna.

Pozdrawiam wszystkich,
Zbig SP8NCI

A gdzie tu zasilacz komputerowy?

No pisał, że cewka z zasilacza będzie idealna dla małych mocy.

canis_lupus wrote:

A gdzie tu zasilacz komputerowy?

Chyba jeszcze nie widziałeś zasilacza ATX w środku .
To dławik z zasilacza , dokładnie .

Widzę, że autor wykorzystał fabryczny dławik. Ten dławik wygląda jakby nie był przewijany, tak wyglądał oryginalnie- uzwojenie ? Rozbierałem już kilka zasilaczy komputerowych i zauważyłem, że dławik na żółtym rdzeniu zawiera jeszcze kilka uzwojeń. Może dławik autora był filtrem wejściowym napięcia zasilania zasilacza? W filtrach wejściowych są dwa uzwojenia, często taki dławik jednak wygląda jak transformator, rdzeń typu EE czy EI ale czasem też są właśnie rdzenie toroidalne. W przypadku rdzeni toroidalnych w filtrach wejściowych uzwojenia są nawinięte obok, nie jedno na drugim. Chcę się upewnić czy to jest dokładnie ten dławik który odpowiada za filtrację napięcia wyjściowego zasilacza a nie wejściowego. Czy drogi autorze eksperymentowałeś z ilością zwojów ? Takie rozwiązanie było by dobre dla wielu początkujących. Można by śmiało używać tych rdzeni na baluny do anten dla nasłuchu. Proszę o więcej informacji. Czy próbowałeś porównać rdzenie z dławików innych zasilaczy komputerowych ? Bardzo często spotykałem się z informacją, że te rdzenie nie nadają się ani do balunów, ani do transformatorów sterujących tranzystorami. Gdybyś sprawdził na kilku innych rdzeniach z zasilaczy to okazało by się dzięki Tobie, że jednak te rdzenie mają zastosowanie w przypadku balunów !

slu_1982 wrote:

Widzę, że autor wykorzystał fabryczny dławik. Ten dławik wygląda jakby nie był przewijany, tak wyglądał oryginalnie- uzwojenie ? Rozbierałem już kilka zasilaczy komputerowych i zauważyłem, że dławik na żółtym rdzeniu zawiera jeszcze kilka uzwojeń. Może dławik autora był filtrem wejściowym napięcia zasilania zasilacza? W filtrach wejściowych są dwa uzwojenia, często taki dławik jednak wygląda jak transformator, rdzeń typu EE czy EI ale czasem też są właśnie rdzenie toroidalne. W przypadku rdzeni toroidalnych w filtrach wejściowych uzwojenia są nawinięte obok, nie jedno na drugim. Chcę się upewnić czy to jest dokładnie ten dławik który odpowiada za filtrację napięcia wyjściowego zasilacza a nie wejściowego. Czy drogi autorze eksperymentowałeś z ilością zwojów ? Takie rozwiązanie było by dobre dla wielu początkujących. Można by śmiało używać tych rdzeni na baluny do anten dla nasłuchu. Proszę o więcej informacji. Czy próbowałeś porównać rdzenie z dławików innych zasilaczy komputerowych ? Bardzo często spotykałem się z informacją, że te rdzenie nie nadają się ani do balunów, ani do transformatorów sterujących tranzystorami. Gdybyś sprawdził na kilku innych rdzeniach z zasilaczy to okazało by się dzięki Tobie, że jednak te rdzenie mają zastosowanie w przypadku balunów !

Otóż jest to dławik pochodzący z filtra napięcia za przetwornicą. Akurat w tym przypadku nic nie zmieniałem z ilością zwoi. Nawet nie liczyłem.

Niejako wywołany do tablicy odszukałem pierwszy lepszy zasilacz błąkający się po tzw "przydasiach"

myślę, że jest to reprezentatywny przykład.
Na zdjęciu widać mieniący się miedzią dławik. Po zdemontowaniu okazało się że ma w sumie pięć uzwojeń przy czym trzy wykonane grubym drutem a dwa pozostałe cienkim. Demontaż dwóch cienkich uzwojeń był kłopotliwy ale udało się "na chama".
Skutkiem tego pozostające uzwojenia mocno się zdeformowały.


A teraz co wykazały pomiary:

pierwszy pomiar dotyczy wersji dwuuzwojeniowej, trzecie pozostało niepodłączone.
drugi pomiar dotyczy trójuzwojeniowej według schematu na początku artykułu.
Wyniki nie są tak obiecujące jak w przypadku opisywanym wcześniej, ale jestem przekonany, że po usunięciu wszystkich uzwojeń i starannym nawinięciu nowych wyniki będą lepsze.
Poprzednie jak i dzisiejsze pomiary wykazały, że taki quasi-balun może pracować w całym paśmie KF z preferencją w stronę niższych pasm.
Początkujący jak i doświadczeni krótkofalowcy stosujący w praktyce Ham's Spirit wielokrotnie dłużej słuchają niż nadają. Jest zatem dużo czasu by wychłodził się nieco zagrzany rdzeń. Nie znając materiału z którego zrobiony jest taki rdzeń nie można ustalić punktu Curie po którym rdzeń ferromagnetyczny staje się paramagnetykiem.
A nawet jak pójdzie z dymem to jakaż strata!

W najbliższą sobotę jak nie będzie zbyt mocno wiało, zawieszę to-to i wykonam testy w eterze na SSB i CW.

Zbig SP8NCI

Trzecie uzwojenie w balunie trzyzwojowym nie służy do eliminacji elektrostatyki. To tak tylko przy okazji działa. Zawsze można użyć rezystora 100k wprost na zaciskach dipola i z elektrostatyką mamy spokój.
Wspomniałeś, że antena będzie wisieć w bliskim sąsiedztwie budynków a to daje podstawy do stwierdzenia, że nie będzie pracować jako antena symetryczna, gdyż na pewno jedno z ramion będzie miało odmienne otoczenie. Baluny napięciowe wręcz pogarszają sytuację gdy wpięte są w antenę która nie pracuje całkowicie symetrycznie. Myślę, że już lepiej zastosować zwykły choke balun a elektrostatykę zlikwidować rezystorem 100kohm.

Tarnus wrote:

Trzecie uzwojenie w balunie trzyzwojowym nie służy do eliminacji elektrostatyki. To tak tylko przy okazji działa.

Pisząc o trzecim uzwojeniu użyłem określenia "kompensacyjne".
choke balun też dam na warsztat używając rdzenia z zasilacza oraz zwykły kabel do CB.

Witam kolegów ale tak patrze a tu mamy narysowany balun o 4 uzwojeniach. Tak mi się wydaje że jest to balun 1:4 . Proponuje dokładniej sprawdzać o czym mowa.
A do budowy anteny W3DZZ proponuje sprawdzić takie rozwiązanie http://www.qth.at/oe7opj/homemade-balun_1-2.htm
Ewentualnie to z naszego podwórka
http://www.dtrradio.pl/index.php?option=com_c...icle&id=417:balun-12&catid=22:sprzt&Itemid=49