Aktualizacja 28-04-2019
Delikatna zmiana Lpad dla GDWk, tłumienie GDWK mniejsze o jakieś 0.25db w całym zakresie.
W niektórych gorszych nagraniach ze starym tłumikiem głośniki brzmiały zbyt szeleszcząco i matowo. Zmiana tłumika poprawia ten problem.
Założenia:
Niedroga kolumna 2.5 drożna na popularnych głośnikach STX, celulozowe GDNy połączone z miękką kopułką, w miarę liniowa charakterystyka przenoszenia z rozciągniętym, dobrze kontrolowanym basem.
Gotowe kolumny wyglądają tak:
Aktualizacja 29-10-2017
W związku z uwagami krytycznymi dotyczącymi zastosowania głośnika średniotonowego w jednej komorze z nisko - średniotonowym (możliwość przeciążenia średniotonowego pracującego pod wpływem oddziaływania GDN''a i w zbyt dużym dla siebie litrażu) zastąpiłem średniotonowym drugim niskotonowym. Dodatkowo zmieniłem nieco tłumik i pułapkę głośnika wysokotonowego, co generalnie wiązało się z moją bieżącą fascynacją sposobem reprodukcji świeżo zakupionych SONY MDR ZX770BN.
Zastosowane głośniki:
Lista wedle kolejności instalacji w obudowie patrząc od góry:
a) T.10.200.8.PCX
b) W.18.200.8.MCX
c) W.18.200.8.MCX
Obudowa
Uwaga na rysunku nie widać dodatkowych wzmocnień, wzmocnienia widoczne są tu:
Wzmocnienia mają postać listew grubości 1.5cm szerokości 2.5 cm. Usztywniają one przednią ściankę pod GNDami i tylną w połowie wysokości.
Na obrazku powyżej wiać też szczegóły wygłuszenia. Widoczna jest przyklejona mata gumowo-wełniana.
Dodatkowo tylna ścianka na całej wysokości wyłożona jest 4cm grubości watoliną tapicerską.
Komora GDWK jest w całości zapełniona watoliną tapicerską.
Bass reflex
Tunel profilowany od strony zewnętrznej, długość 16cm, szerokość zewnętrzna 7cm, wewnętrzna 6cm.
Zwrotnica:
W założeniu chciałem osiągnąć w miarę liniowe pasmo przenoszenia, jednak tak, by kolumny nie wrzeszczały średnicą jak dworcowy megafon, ale wyraźnie skłaniały się ku liniowej, spokojnej charakterystyce. Takie strojenie wpisywać się miało w decyzję dotyczącą użytych głośników.
Zarys topologii zwrotnicy zapożyczyłem z następujących opracowań:
https://ssl.diyaudio.pl/showthread.php/28185-...-lub-FGX-2-dro%C5%BCny-projekt-by-Bran%C5%BCa
http://www.zaphaudio.com/Waveguidetmm.html
Dokładny wybór elementów dokonałem drogą pomiarów i odsłuchów.
Cewki dla GDNów nawinięte drutem fi 1.1mm.
Cewka 3.9mH rdzeniowa, 1.2mH powietrzna.
Cewki dla GDWK nawinięta drutem fi 0.37mm
Na schemacie elementy R przy indukcyjnościach oznaczają rezystancję cewek, uwaga oprócz cewki dla zaznaczonej na niebiesko pułapki GDWK, tam jest dodatkowy rezystor. Rezystancja tej cewki nie ma dużego znaczenia, rezystor 2ohm można zmienić wedle uznania na nieco większy, zależnie ile chcemy wysokich przy 10kHz, ale proszę nie przesadzać.
Bardzo ważne jest zachowanie zadanej R dla cewki 0.3mH filtrującej GDWK, jeśli mamy cewkę o takim samym L ale mniejszym R, należy dodać odpowiedni rezystor szeregowo.
Rezystor 19.7ohm w tłumiku GDWK to szeregowe połączenie 12ohm + 4.7ohm.
Przykładowy montaż:
(uwaga: w filtrze GDN nie ma drugiego małego kondensatora, zdjęcie zrobione jest jeszcze dla pierwotnej wersji zwrotnicy)
Pomiary
Pomiary w odległości 1m w osi GDWK, bramkowany sinus.
Jak widać - dzięki filtrowi 2RZ z pułapką dość dobrze wytłumiłem breakup GDNów, nie odcinają się negatywnie na przebiegu null reverse dla cz. powyżej cięcia. Wąskopasmowe zapadlisko przy 900-1kHz tłumaczę wyjściem przy końcu pasma przenoszenia najniższego GDN''a z pracy w fazie z średnim GDNem. Zjawisko nieuniknione przy takiej topologii głośników. Szczęśliwie osłabienia 1kHz nikt nie będzie żałował, to nadzwyczaj nieprzyjemna dla ucha częstotliwość.
Całość charakterystyki dla średnicy mieści się w +/- 3db. Charakterystyka dla wysokich tonów poza wąskopasmową dziurą przy 8kHz (frezowanie pod GDWK mogło by być lepiej wykonane) maja dość spokojny przebieg, naturalna tendencja GDWK do forsowania 10kHz jest wytłumiona dodatkową pułapką (ale nie do końca, zostawiłem lekką górkę w zakresie 10Khz by dodać trochę ostrości blachom perkusji).
Impedancja ma przyzwoity przebieg z minimum 4.2ohm, da sobie z nimi radę każda przyzwoita integra, przy założeniu że nie jest to Diora lub jakiś wynalazek na słabych STK. Z wykresu odczytamy strojenia BR na 40Hz (tak, kolumny spokojnie radzą sobie bez suba). Na uwagę zwracają miejscowe zaburzenia przebiegu impedancji związane z powstawaniem fal stojących prawdopodobnie odbijanych od wzmocnień wewnątrz obudowy. Być może rację mają Ci, którzy sugerują nie robić wzmocnień, ale wygłuszać obudowę matą gumową z filcem.
Jak to gra?
W skrócie tak jak się mierzy, z tym że na pomiarze nie ma zakresu poniżej 300Hz. Bas jest taki jak w nagraniu. Lekki i dobrze kontrolowany jeśli realizator nagrania sobie tak zażyczył albo potężny, zwarty i punktualny gdy realizator postanowił zbudować mocny fundament basowy. Właściwie mam wrażenie, że pod tym względem są to dwie różne konstrukcje w tej samej obudowie. Delikatne monitory, gdy w nagraniu bas jest szczupły albo całkiem sprawnie pompujące powietrze kolumny do dynamicznego grania (Going Backwards Depeche Mode robi pod względem ilości basu olbrzymie wrażenie, z drugiej strony kontrabas jazzowego bandu będzie czytelny i dobrze zdefiniowany). Bas nawet przy głośnym graniu ciągle trzyma rytm i nie dudni. Dodam, że głośne naprawdę może oznaczać głośne granie.
Średnicy po zmianie GDM na GDN i poprawce tłumika jest mniej, jest ona jaśniejsza ale nadal trzyma neutralną barwę. Nic się nie gubi ale też nic nie dominuje.
Wysokie wpisują się w ten plan, jest ich tyle ile trzeba, jednak tym razem lekko rozjaśniają talerze perkusji, nie ma konieczności łowienia uchem uderzeń w "ride".
Barwa ożywiona, ale neutralna, nie zauważam żadnych preferencji przy odsłuchach pomiędzy elektroniką typu Yamaha czy NAD.
Scena stereo, jest OK, tzw. "źródła pozorne" lokują się z dobrą separacją i w punkcie - nie tylko daleko do przodu w punkcie, ale i z tyłu za linią kolumn.
Cool? Ranking DIY
)
