Zetor 50xx..70xx, 52xx..77xx - okrutna prawda o instalacji elektrycznej

Witam.
Mam do roboty Zetora 5211 w którym instalacja elektryczna się paliła, były robione jakieś dziwne przeróbki (dołączanie się do przewodów metodą "skrętki", poprzerabiane oświetlenie). Generalnie popalone były przewody masowe (wszystko na skrętkę posztukowane) które topiąc się uszkodziły także inne przewody. Poza tym nie działał licznik, kontrolki, a światła były jak świeczki.
Jestem już po naprawie wiązki liczników oraz wiązki środkowej (z bezpiecznikami). Nowe kosztują odpowiednio 500 i 380 zł! Pozostała mi wiązka od silnika która jest w najgorszym stanie, gdyż nieoryginalnym (ktoś tu odwijał wiązkę, potem zużył dwie rolki taśmy). Analizując to wszystko doszedłem do następujących wniosków.

1.WSZYSTKIE BEZPIECZNIKI 15A (16A) - po przeliczeniu rzeczywistego obciążenia okazało się że wystarczy odpowiednie dobranie bezpieczników 5A, 8A i 10A:

Cytat:

pozycyjne lewe i podświetlenie tablicy 30W (2.5A) (+ przyczepa 20W 1.7A) = 2.5A (4.2A)
pozycyjne prawe 20W + podświetlenie liczników 10..12W (+ przyczepa 20W) = 2.6A (4.3A)
+ reflektor roboczy H1 55W (opcjonalny) - dodatkowo 4.8A = 7.4A (9.1A)

mijania 1xR2 40W = 3.3A | mijania 1xH4 55W = 4.6A
drogowe 2xR2 45W = 7.7A | drogowe 2xH4 60W = 10.2A

kierunkowskazy 2x21 + 4W (+ przyczepa 1x21W) = 3.8A (5.6A)

Kontrolki, lampka przenośna (max 6A) ??
+ kontrolka/sprzęgło PTO (w nowszej wersji)

światła stop 2x21W (+ przyczepa 2x21W) = 3.5A (7 A)
+ Klakson + kontrolka/sprzęgło PTO + mruganie długimi ??

Kabina BK 6011:
niebieski wycieraczki + spryskiwacz + sterowanie przekaźnikami wentylatorów ??
czerwony wentylator lewy ??
czerwony wentylator prawy + oświetlenie kabiny + radio ??

(w nawiasie uwzględniono że ciągnik może ciągnąć tylko jedną przyczepę)

Z naprawy wynikło że większość przewodów w instalacji posiada przekrój 1 mm², więc nie ma opcji aby stosować bezpieczniki 16A - dopuszczalne długotrwałe obciążenie dla 1 mm² to 9A. Nawet przy 1.5 mm² to w najgorszym wypadku 13A.

2. NIEZABEZPIECZONE BEZPIECZNIKAMI ODCINKI PRZEWODÓW W PRZEKROJU 1 mm² - przewód ze stacyjki 15/54 (we wiązce środkowej), przewody od manetki świateł (56a, 56b). W samej manetce (nowej) znajdują się przewody na oko 2.5 mm²!

3. OSZUKANE PRZEKROJE PRZEWODÓW - normalnie jak u chińczyków, z zewnątrz przewód wygląda na 1.5 mm², a w rzeczywistości ma 1 mm².

4. PĘTLE MASY POMIĘDZY KABINĄ A SILNIKIEM - skutkiem są palące się przewody masowe (cienkie) w przypadku braku dobrego połączenia masy silnika z biegunem ujemnym akumulatora. To jest poważna fuszerka ze strony inżyniera który to projektował. Zdecydowanie spawanie na ciągniku powinno być zabronione (instrukcja obsługi mówi, że dotyczy to alternatora i regulatora).

5. DZIESIĘĆ ZŁĄCZ INSTALACJI W KABINIE, JEDNO ZŁĄCZE OD SILNIKA - RESZTA WPIĘTA NA STAŁE Z KTÓRA TRZEBA SIĘ BAWIĆ w rozkręcanie, odłączanie przewodów i rozbieranie złącz aby można było odłączyć kabinę od silnika (ciągnika). Trzy wiązki instalacji są spięte ze sobą na stałe poprzez wpięcie wsuwki jednej wiązki w kostkę drugiej wiązki! Robiłem ciągnik z podobnego okresu - nazwijmy to konkurencyjnej marki - tam kabina z resztą ciągnika połączona była trzema złączami wielowtykowymi, do odpięcia kabiny potrzebne byłoby odłączenie jeszcze tylko jednej "wstawki". W nowoczesnych ciągnikach kabina łączy się z resztą kilkoma wielkimi złączami elektrycznymi jak w maszynach przemysłowych. Jednak jeszcze w jednym ciągniku spotkałem się z instalacją kabiny połączoną na stałe z resztą, więc tam jest dużo roboty przy serwisie, a jeszcze duże ryzyko pozamieniać czujniki i elektrozawory. Naprawiając środkową wiązkę tego Zetora wyprowadziłem kilka przewodów na dodatkowe złączki aby ułatwić w przyszłości rozbiórkę (rozdzielenie wiązek). Taki problem występuje z przewodami od złącza 7-biegunowego oraz przewodem od klaksonu - łączą one na stałe trzy wiązki. Pozostaje tylko kłopot rozłączenia wiązki silnika, niestety trzeba odkręcać przewody od skrzynki bezpieczników.

Reasumując instalacja to istny FETOR. Schematy które są dostępne w internecie (i słabo czytelne) nie odpowiadały mojemu modelu (podobno rocznik 1992) - u mnie są dwie kostki 6-pinowe we wiązce liczników, ze stacyjką zwykłą. Mam tylko pytanie, czy ktoś będzie w stanie przedstawić zdjęcia w jaki sposób jest wykonana wiązka przy silniku, jak była fabrycznie zamontowana? Przerabiana była jeszcze wiązka przy przednich reflektorach, ważne dla mnie są informacje dot. przewodu masowego reflektorów i klaksonu gdyż oryginału nie było. Mam pewne wątpliwości co do wykonania przewodu masowego który jest przykręcony do alternatora, może zrobię rysunek jak to widzę.

Kuzyn ma 5245 lecz z turem przez który do niczego nie można dojść. Wujek ma także 5011 i 7045, lecz to jest starsza generacja i instalacja jest inaczej wykonana (w rurkach izolacyjnych), schemat też jest inny. Wstawię zdjęcia jak dojdę do drugiego komputera, bo cały pokój mam zawalony tą instalacją rozłożoną po podłodze.

BANANvanDYK napisał:

Z analizy wynika że większość przewodów w instalacji posiada przekrój 1 mm², więc nie ma opcji aby stosować bezpieczniki 16A

WIęc masz nieorginalną instalację, orgninalna ma różne przekroje w zależności od potrzeb, jeszcze nigdy mi się nie zapaliła choć często szukałem zwarcia metodą dopalania przewodu i stwierdzania po dotyku dokąd jest gorący.

To co masz to gów...o i radosna twórczość jakiegoś idioty.!!!

Instalację w Zetorach w tych typach jest na 5. Prawie idealna.

Więc pewnie jesteś w stanie mi pomóc.

Jak patrzyłem u kuzyna, na alternatorze jedno oczko z dwoma cienkimi przewodami. Nie zaglądałem pod kierownicę, bo akurat nim pracował. Podejrzewam że jak na zdjęciu, te przewody były połączone razem. Ale zacisk B- regulatora nie ma połączenia z obudową, więc można tutaj przerwać pętlę masy rozłączając połączenie pomiędzy B- a oczkiem na skrzynce bezpieczników.


Tak wyszło porównanie przewodów. Byłem w szoku gdyż już miałem sztukować przewodem 1.5 mm², a przed chwilą sztukowałem przewód od zasilania liczników przewodem 1 mm² patrząc na grubość izolacji. W skrócie, wg. średnicy izolacji 1.5 mm², wg. średnicy żyły 1 mm².


Czy sądzisz że ta środkowa wiązka była podróbką? Na całej długości była fabrycznie owinięta taśmą. Szkoda mi było ją odwijać by wymienić spalony przewód od stacyjki (na zdjęciu u góry). Dołożyłem za to przewód 2.5 mm². Już mi się nie chciało robić bypassu na cienkie przewody od świateł mijania i drogowych.


A w takim stanie była wiązka od silnika, po przejściach u jakiegoś elektryka który niepotrzebnie wymieniał przewód masowy. Tylko odcinek od reflektorów jest fabrycznie zataśmowany. Obecnie tą wiązkę mam odwiniętą z taśmy i teraz mam problem gdyż nie wiem w których miejscach wiązka powinna się rozdzielać i jakiej długości powinny mieć wystające przewody.

Stare przewody wiązki silnika zapamiętały jeszcze kształt. Metodą "domyśl się" poszło odzyskać kształt wiązki. Pewne wątpliwości mam w miejscu rozwidlenia przewodów od tacho i czujnika temp. cieczy (ten jest jakoś dziwnie za długi). Natomiast od strony kabiny już mam spory problem z odzyskaniem kształtu. Poza tym są zmienione połączenia masowe. Z alternatora idzie masa do zacisku B- oraz obudowy termostatu. Z podstawy skrzynki bezpieczników idzie stara masa na śrubę po prawej stronie kabiny oraz dodatkowy przewód do tacho (posiada masę pływającą, tylko oryg. mostek masowy wyrzucam).


W ten sposób sprawdziłem licznik - na szczęście okazał się sprawny.

Podłączyłem na próbę instalację w ciągniku. Porażka, tych wiązek nie da się ułożyć w normalny sposób, robi się jedno wielkie spaghetti. W ogóle nie pasuje wiązka środkowa, wydaje się że jest za długa i robi się pętla. Licznik nie działa, mimo że cewka jest sprawna, nie nabija też mth - podejrzewam uszkodzenie w postaci braku przeniesienia napędu. Poza tym nie mogłem się doszukać przewodu od tylnej lewej lampy - okazało się że jest założony nowy przewód (jakieś 0.5 mm²) ale najwyraźniej ktoś się podczepił do wiązki od czujników powietrza/WOM/ręcznego. Nowy przewód 5G1.0 to nie problem, ale gdzie ja teraz kupię oryginalna kostkę w kolorze żółtym?

Byłem u kuzyna zajrzeć pod kierownicę. Tam znowu instalacja jest jakaś inna. Kostka do przednich obrysówek jest 6-pinowa, z niej wychodzą dwa żółte przewody które nie wiadomo gdzie idą (a jeszcze spinają przewody obrysówek na stałe z wiązką instalacji). Kostki od liczników wychodzą zaraz za skrzynką bezpieczników, od frontu wałka kierownicy, a przewody do pedału sprzęgła i przełącznika zespolonego świateł jakoś sensownie się układają. Tylko bez rozkręcenia osłon kabiny czy konsoli nie jestem w stanie nic zobaczyć w jaki sposób są wykonane wiązki i jak są połączone. Jeszcze jedna zasadnicza różnica w instalacji - u niego elektrozawór WOM jest zasilany z zacisku 30 (czerwony przewód), u mnie z zacisku 54 (niebieski przewód). Taka różnica jest widoczna na schemacie instalacji 3320 - tyle że oczywiście tam instalacja jest inna (alternator z wbudowanym regulatorem i dodatkowe przełączniki świateł + przeciwmgłowe przyczepy, za czym idzie więcej kostek).

Strumien swiadomosci swia napisał:

Instalację w Zetorach w tych typach jest na 5. Prawie idealna.

Potwierdzam. Jak masz 5211, to od razu zrób porządek z alternatorem - oryginał ze Magneton na złom - bo pewnie już i tak się na niewiele nadaje i załóż tam cokolwiek innego, samochodowego ze zintegrowanym regulatorem. Do tego masa kabina-silnik powinna być w okolicy skrzynki akumulatora - z "heblem" na dekielku koło pedału sprzęgła. Pewnie też obligatoryjnie do wymiany.

Podobną instalację przerabiałem i założyłem przewody 2.5mm2 tam gdzie były wymagane względem obciążenia. Z kostkami było też podobnie modyfikacji aby można było rozłączyć instalacje w razie potrzeby.
Dodatkowo zakładałem plecionkę w dwóch miejscach łączenia kabiny z silnika (bądź skrzyni) uwzględniając"hebel odcinający -.
Niestety też nie miałem schematów elektrycznych, lecz właściciel ciągnika miał wszystkie książki do niego, wraz z serwisową. To było duże ułatwienie, tylko ciągnik był z 1990 roku.

A co nie tak jest z tym alternatorem? Wygląda jak po regeneracji, ale przypadkiem wyczułem luz w łożyskach (albo w gniazdach łożysk). To jest wersja 55A, wcześniejsze generacje miały słabsze. Regulator napięcia jest oryginał, wygląda wszystko że działa jak należy. Tylko dziwne ma to wejście 54 które też nie jest zabezpieczone bezpiecznikiem. Natomiast rozrusznik w tym egzemplarzu wygląda jak od samochodu, firmy Lucas, z zaciskami M8 zamiast M10 (ma dodatkowy zacisk masowy na szczotkotrzymaczu). Słabo jakoś kręci, ale ja już w to nie wnikam.
Odłącznika masy nie ma. Przewód minusowy jest przykręcony do uchwytu przewodu plusowego pod kabiną, dalej jest połączony plecionką ze silnikiem. Kuzyn ma wersję z odłącznikiem masy, ale nie jestem w stanie zobaczyć jak są przewody podłączone. Według katalogu odłącznik masy był tylko w 77xx.
A z bezpiecznikami (prądem) zrobili poprawę dopiero w serii Super (ok. roku 2000), instalacja elektryczna zupełnie co innego, ale światła były już zabezpieczone bezpiecznikami 10A.


Chyba już wiem gdzie leży przyczyna. U mnie wiązka środkowa jest jakaś inna - przedłużona o 45 cm. W starej wersji (2 kostki od silnika) przewody kończyły się już zaraz za wspornikiem skrzynki bezpieczników. A ciekawe że można kupić nową wiązkę instalacji która jest wykonana dokładnie tak samo jak moja. Pozostaje więc pomyśleć, jak ten nadmiar przewodów upchać, zawinąć itp.

BANANvanDYK napisał:

To jest wersja 55A, wcześniejsze generacje miały słabsze

Wszystkie miały jeden i ten sam alternator, identyczny jak w starych "Skodach" Magneton TYP-443 - z czego była tam różna wydajność,nie wiem. W każdym razie ciągniki z fabryczną kabiną miały "mocniejsze" - (2-4 dodatkowe reflektory, plus dmuchawa ogrzewania). Rozrusznik powinien być również Magneton, identyczny budową jak R-11 od C360. Jesli jest inny, to prawdopodobnie wymieniono na chiński, przekładniowy.

Prosiłbym o zrobienie zdjęć i pomierzenie przewodów masowych w przodzie maski oraz zmierzenie długości przewodów od świateł mijania/drogowych. Tylko to mi zostało do zrobienia.
Wiązkę do tylnej lampy będę musiał zrobić w innym terminie. Trzeba się umówić kiedy będzie ściągana kabina, inaczej nie ma dojścia do przeciągnięcia przewodów oraz do sprawdzenia wiązki czujników powietrza i kontrolek.

BANANvanDYK napisał:

Zdecydowanie spawanie na ciągniku powinno być zabronione (instrukcja obsługi mówi, że dotyczy to alternatora i regulatora).

Możesz wyjaśnić dlaczego?

To wyjaśnij, dlaczego spawacze każą odłączać akumulator w spawanym pojeździe?

To niech ktoś wyjaśni co to da te odłaczenie akumulatora. Znam blacharza, który nie odłącza akumulatora, a naprawdę dużo robi, ja też nie odłączam. Trzeba pamiętać o niektórych rzeczach:
uchwyt masy podłączamy do elementu spawanego,
przy zajarzaniu bezdotykowym instalacja maszyny nie powinna leżeć na ziemi, ani na elementach które są odizolowane od reszty maszyny.

Słusznie podkreśliłeś:

stasiekb100 napisał:

Trzeba pamiętać o niektórych rzeczach:
uchwyt masy podłączamy do elementu spawanego,

Ale nie można też wykluczyć dziwnych przypadków, potem się okazuje którędy płynie prąd. Szef spawał coś przy chińskim skuterze, przypadkiem dotknął czegoś innego i spaliła się masa w instalacji. Cienki przewód idący od statora aż do regulatora przymocowanego przy główce ramy. W tym Zetorze wystarczy że przestanie łączyć plecionka łącząca kabinę ze silnikiem, przy próbie uruchomienia silnika palą się wymienione wcześniej pętle masy między kabiną a rozrusznikiem i alternatorem. W dużych Fiatach paliły się wtedy linki ssania, a w Polonezach linki sprzęgła. W starym Golf/Jetta musiał być mostek masy na przekładni kierowniczej aby klakson działał. Za to Golf III potrzebował mostka masy maski silnika, inaczej część instalacji przestawała działać (nie wiem dokładnie co, tylko dorabiałem komuś ten kawałek przewodu).