Zdjęcie z internetu
Witajcie
Wstęp
W poprzedniej części pisałem o kondensatorach elektrolitycznych, w tym materiale będzie o kondensatorach niepolarnych (MKT, MKP, KSF, poliestrowe, monolityczne itd.). Kondensatory niepolarne (stałe) produkowane są zwykle dla małych pojemności, nie licząc specjalnych kondensatorów ceramicznych MLCC (tu pojemności są większe, nawet powyżej 100uF). Kondensatory stałe stosowane są głównie w obwodach napięcia przemiennego (stałego też) oraz przy wysokich częstotliwościach, jak i w sprzęcie audio (zwrotnice głośnikowe, wzmacniacze itd.).
Zasilacze
W zasilaczach impulsowych kondensatory stałe spotyka się po stronie wtórnej jak i pierwotnej. Te po pierwotnej są dość ważne, szczególnie takie niebieskie lub żółte o małych pojemnościach klasy Y1 lub Y2 łączące przewód neutralny z uziemieniem. Często zdarza się, że producenci tych tańszych zasilaczy stosują zwykłe kondensatory ceramiczne wysokonapięciowe a nie klasy "Y", które są do tego celu przeznaczone. Warto w sytuacji spotkania zwykłych kondensatorów zamiast tych "Y" wymienić je na takie jak być powinny, unikniemy wtedy niespodzianek
Czasami na płytkach drukowanych zasilaczy jest miejsce pod takież kondensatory ale nie ma ich wlutowanych, moim zdaniem warto je dodać.
Drugim, nawet ważniejszym elementem jest takiż sam kondensator "Y" łączący stronę pierwotną przetwornicy ze stroną wtórną, zdarza się że i tu producent oszczędza i wstawia zwykły kondensator ceramiczny, co może skończyć się wystąpieniem fazy na wyjściu zasilacza (a tego nikt nie chce, w końcu zasilacz ma zapewnić separację galwaniczną). Kondensatory te rzadko ulegają uszkodzeniu ale mimo wszystko jak już mamy zasilacz rozebrany warto ten element sprawdzić.
Kondensator 330pF Y1:
10nF Y2:
2,2nF Y1:
Warte uwagi są kondensatory po stronie pierwotnej, pracujące jako filtr przeciwzakłóceniowy, klasy X2 przystosowane do pracy z napięciami przemiennymi. Z czasem pojemność (przede wszystkim tych gorszej jakości) bardzo spada, co pokazują poniższe pomiary.
220nF/275VAC X2
Spadek pojemności o 100nF, czyli już nie jest dobrze.
Porównanie z nowym kondensatorem 100nF X2:
Kondensator o deklarowanej pojemności 680nF:
Duży spadek pojemności, do wymiany.
Kondensator 470nF:
Tak już wspomniałem w poprzednim artykule warto wyposażyć się w tester elementów elektronicznych, bardzo ułatwia naprawę i pozwala mierzyć nie tylko kondensatory ale też tranzystory oraz diody.
Sprzęt retro
W poprzedniej części wspominałem o kondensatorach elektrolitycznych w sprzęcie retro. Ale nie tylko elektrolity są problemem w starych urządzeniach. Kondensatory stałe też potrafią narobić kłopotów- dostają czasem upływności i nawet zwarcia.
W urządzeniach lampowych ważne są kondensatory katodowe, zdarza się i to nawet często, że dostają upływności no i napięcie na katodzie jest zaniżone lub bliskie zera.
Kondensatory mogą sprawiać też problemy w obwodach przedwzmacniacza jak i korektora barwy dźwięku. Warto przejrzeć też kondensatory w torze audio.
W telewizorach lampowych i innych kineskopowych warto obejrzeć kondensatory wysokonapięciowe, potrafią być przebite (uszkodzenie czasem nawet jest widoczne gołym okiem, element potrafi być przyczerniony, nadtopiny nawet upalony).
Kilka testów kondensatorów z urządzeń retro, z lat 70-tych i 80-tych.
100nF/1kV Miflex, 1973:
Sprawny.
47nF/1kV:
Jest w porządku.
470nF/250V Ei (Iskra):
Upływny! Do wymiany.
47nF/250V ZSRR:
330nF/630V ZSRR:
Pojemność zawyżona, czyli jest upływność.
47nF/160V ZSRR:
Jest wzrost pojemności wykraczający poza tolerancję 10% czyli upływność.
680nF/100V Iskra:
W granicach tolerancji 10% (z tego co pamiętam taką tolerancję miały te kondensatory).
470nF/250V Iskra:
Sprawny.
47nF/400V Miflex:
Także sprawny.
100nF/160V Miflex:
Działający.
220nF/630V Miflex:
Uszkodzony, pojemność znikoma.
Porównanie z kondensatorami 100nF/100V BC i 470nF/63V Wima:
Pomiary pokazują, że bywa różnie, tak więc wypada sprawdzać kondensatory, nie polecam jednak wymieniania wszystkich- można tylko bardziej popsuć aniżeli naprawić.
Inne urządzenia
W innym sprzęcie zasada jest taka sama - zawsze sprawdzać dany element a dopiero potem ewentualnie wymieniać. Warto zwrócić uwagę czy nie ma widocznych uszkodzeń typu osmalenie i urwane wyprowadzenie.
Co do sprzętu audio- tam warto sprawdzać kondensatory w obwodzie regulacji barwy a także w samym torze audio.
Na co zwracać uwagę przy doborze zamienników?
Jak chodzi o dobieranie zamienników kondensatorów ważne jest napięcie- powinno być takie same jak w przypadku oryginalnego kondensatora, może być nieco wyższe ale w żadnym przypadku mniejsze!
Pojemność powinna być taka sama jak w przypadku wymienianego elementu, chyba że mamy do czynienia z kondensatorem o pojemności np. 50nF?600V. Zastępujemy go wtedy innym o pojemności jak najbardziej zbliżonej czyli w tym przypadku 47nF. Napięcie też powinno być takie jak w wypadku oryginału, ale że nie są produkowane elementy na 600V wstawiamy zamiennik na 630V.
Ważne są też parametry mechaniczne danego elementu- może się okazać że kondensator się nie mieści w płytce. Zawsze przed zakupem warto sprawdzić wymiary oraz raster elementu.
Pozdrawiam,
A.
Cool? Ranking DIY
.
