W drugiej części odcinka 19 rozmawiamy z gościem podcastu Urgon o początkach komputerów osobistych, o maszynach z przed ery komputerów zgodnych z IBM PC. W pierwszej części rozmawialiśmy o początkach maszyn liczących, były to konstrukcje duże i drogie, na których budowę mogły sobie pozwolić nieliczne firmy.
Zapraszamy do słuchania i komentowania,
napiszcie jaki był Wasz pierwszy komputer osobisty,
poniżej druga część odcinka 19 dostępna na YouTube, wielu platformach podcastowych oraz jako plik do pobrania.
W moich materiałach znajdziecie testy i prezentacje sprzętu elektronicznego, modułów, sprzętu pomiarowego, eksperymenty. Interesuje mnie elektronika cyfrowa, cyfrowe przetwarzanie sygnałów, transmisje cyfrowe przewodowe i bezprzewodowe, kryptografia, IT a szczególnie LAN/WAN i systemy przechowywania i przetwarzania danych.
Has specialization in: mikrokontrolery, rozwiązania it
TechEkspert wrote 4917 posts with rating 4000, helped 12 times.
Been with us since 2014 year.
To ja może pochwalę się swoim komputerem należącym do wg. mnie niedocenionej, zapomnianej i pomijanej w większości opisów i zestawień linii komputerów Amiga.
Były to komputery 16/32 bitowe posiadające zaawansowaną architekturę i dedykowany nowoczesny zaawansowany 32-bitowy wielozadaniowy system operacyjny pod wieloma względami wyprzedzający ówczesne systemy operacyjne jak np. Windows.
Na tę platformę powstało sporo wartościowego wręcz przełomowego oprogramowania. Wystarczy wymienić: SCALA MM400, Lightwave 3d, ImageFX, Real3D, Eagleplayer, Deluxe Paint, Personal Paint, FinalWriter, Wordworth, Shapeshifter, Cinema4D, Directory Opus, Photogenics, TurboCalc, Cygnus Edytor itp. Olbrzymia ilość użytków dodających lub modyfikujących funkcje systemu.
Należy je wyraźnie oddzielić od 8-bitowców bo to już inna era. To już era pamięci operacyjnej liczonej w MB i rozszerzanej w razie potrzeby do nieprzyzwoitych wartości (np. w 1995r możliwe było 256MB - i system operacyjny nie miał z tym problemu) To już szybkie procesory z linii 680x0, których ostatnie wersje porównywalne były z pierwszymi Pentium. To już twarde dyski i napędy CD-ROM (SCSI i Atapi IDE - z automatycznym rozpoznawaniem). Wreszcie to sloty Zorro do których powstało mnóstwo sprzętu rozszerzającego możliwości sprzętowe dużych Amig. Samych kart graficznych pond 30, muzycznych jeszcze więcej. Ile powstało sprzętu można zobaczyć np. na stronie Big Book of Amiga Hardware
Pozwolę się z Tobą nie zgodzić - wielu ludzi pamięta Amigę. Tylko że bardziej na zachodzie, niż u nas, bo była na polskie warunki, nawet lat 90tych, zwyczajnie za droga. Wspominam o niej w podcaście, w tym o jej wkładzie w działalność telewizji czy produkcji muzycznych dla amatorów i profesjonalistów. Niestety, Commodore podjęło sporo błędnych decyzji i w konsekwencji wypadło z rynku, a wraz z nimi Amiga. Lata 90te należały już do PC...
Chodzi mi po głowie przygotowanie podcastu albo artykułu o historii gier: komputerowych, automatów czy domowych konsol. Tylko nie teraz, a za kilka miesięcy...
Oczywiście lata 90-te to dominacja PC. Raczej wiązało się to z modelem biznesowym, a nie unikalnymi cechami architektury. Amiga, Atari, Apple to były zamknięte produkty konkretnego producenta, a IBM PC compatible czyli tzw. klony produkować mógł każdy i tak się działo. Dlatego ta architektura zyskała w krótkim czasie synergiczne wsparcie niezliczonej ilości producentów sprzętu i twórców oprogramowania. Co musiało obniżyć ceny do najniższych możliwych. Do tego dochodzi agresywna promocja jedynie słusznego systemu operacyjnego i marketingowy jednoznaczny przekaz komputer osobisty = Windows. Epoka gier 3D i Internetu.
Każdy z tych zamkniętych systemów mógł stać się standardem, ale czy to ma jakiekolwiek znaczenie skoro po latach ewolucji finalnie uzyskalibyśmy to samo?
Tak czy inaczej Amiga to był krok milowy i w sprzęcie i oprogramowaniu. Np. powstało wiele aplikacji typu "File Master" w tym Directory Opus, który uważam przewyższał swoimi możliwościami konfiguracyjnymi osławionego Nortona Commandera.
Wielozadaniowość systemu operacyjnego przez długie lata była niedościgniona. Zacinanie się kursora, rozwijanego menu, czy "zamrożenie" całego systemu w czasie formatowania dyskietki lub napotkania na uszkodzone sektory to były zjawiska nieznane. Czas pracy procesora był rozdzielany bardzo skutecznie.
Tylko zwróć uwagę, że sukces Amigi oraz wcześniejszych systemów Commodore w dużej mierze opierał się na mocno specjalizowanych układach. Tymczasem dla PC praktycznie wszystko było brane "z regału sklepowego". Nawet specjalizowany układ ULA dla serii ZX to było po prostu zintegrowanie garści standardowych układów TTL w jeden, co współcześnie robi się w układach FPGA i CPLD. To ta wąska specjalizacja układów Amigi czyniła ją maszyną wyprzedzającą swoje czasy. Świat PC doświadczył tego dopiero w latach 90tych wraz z pierwszymi akceleratorami graficznymi.
Moim zdaniem Commodore "skopało sprawę", bo mogli te specjalizowane układy z Amigi oferować jako karty dźwiękowe i graficzne dla PC jako konkurencję dla AdLib i kart EGA/VGA. Ba, mogli mieć w rękach pierwszą, naprawdę potężną kartę graficzną. Ba, wypuszczenie karty dźwiękowej z układem SID by zapewniło im sukces przed AdLib czy firmą Creative...
Yamaha zrobiła właśnie to, co przegapiło Commodore: uproszczoną wersję układu OPL z syntezatora DX7 zaoferowali każdemu, kto jej potrzebował. Commodore ze swoim SIDem mogło ich uprzedzić o kilka lat. Ba, mieli fabrykę układów scalonych, mogli do linii dorzucić bardziej rozbudowanego, potężniejszego SIDa do syntezatorów i pecetowych kart dźwiękowych. Teraz by się SIDem pobawić, trzeba szukać albo "wylutów", albo końcówek magazynowych, albo emulacji na Atmedze. Ewentualnie wtyczek VSTi. Układy OPL są bardziej popularne na rynku, choć też ceny mają niekiedy wysokie, ale w zamian jest sporo klonów dla różnych "brzdękadeł". Od lat kusi mnie zdobycie tych układów i zabawa z nimi. Ale kiedyś ograniczały mnie fundusze, teraz zaś czas...
Amiga to był już dość mocny sprzęt, z wbudowaną stacją dyskietek mocnym procesorem i dobrym dźwiękiem.
Pamiętam Amigi i mimo, że wyglądem (duża klawiatura) przypominała C64 to posiadała większe możliwości, widziałem też późniejsze konstrukcje zamontowane w obudowie tower typowej dla późniejszych IBM PC.
Patrząc na współczesne możliwości mikrokontrolerów to wiele osób obecnych na forum może uzyskać to samo co zaprezentowały kiedyś Commodore, Atari, ZX Spectrum, projekt i wykonanie 8 bitowego komputera jest teraz w zasięgu wielu osób a możliwości pewnie przewyższałyby konstrukcje omawiane w odcinku.
Amiga od samego początku dzieliła się na linię "domową" w klawiaturze oraz profesjonalną w obudowach desktop /tower. Duże modele Amig to 1000, 2000, 2500, 3000, 4000.
Duże Amigi dzięki slotom Zorro miały bogate możliwości rozbudowy o różne karty np. karty turbo, graficzne, dźwiękowe, sieciowe, kontrolery SCSI/IDE, sprzętowe emulatory innych platform, karty do obróbki wideo (Video Toaster). W ogolę powstało sporo ciekawego sprzętu także polskich producentów. Samplery, Genlocki, Digitalizery, dekodery TXT, kontrolery IDE, a nawet sloty PCI.
Jako ciekawostkę można podać, że tuż po upadku Commodore na bazie Amigi powstały platformy do edycji wideo takie jak Draco i Casablanca.
Następna ciekawostka to zastosowanie tych komputerów w NASA do zadań związanych z telemetrią. Co ciekawe Commodore dostarczył wymaganą dokumentację, a system Amigi okazał się wyjątkowo stabilny, przyjazny dla programisty z dobrze przemyślanym API i posiadający cechy Real Time.
Jest sporo retrokomputerów na rynku teraz, bo w USA na to moda się zrobiła parę lat temu. Reprodukcje te są głównie na FPGA albo jako emulatory na ARM. Jest też kilka reprodukcji płyt od klasycznych ośmiobitowców, ale tu już często trzeba mieć oryginalne, specjalizowane układy, albo ich emulacje na mikrokontrolerach mocniejszych od oryginalnych komputerów. Przykładem jest SwinSID, czyli emulator SIDa na Atmedze. Puryści mówią, że nie brzmi tak samo jak oryginał, ale ja myślę, że to typowa sytuacja Audiovoodoo. Tematem zainteresowałem się kiedyś, bo chciałem zrobić sobie kilka MIDIBoxów, w tym syntezator na bazie SIDów właśnie - wersja na pełnym wypasie używała chyba czterech albo ośmiu układów, ale kogo na to stać...
Skoro mowa o platformach do produkcji video, to warto wspomnieć o stacjach roboczych firmy Silicon Graphics, która święciła sukcesy w latach 90tych oferując moce i możliwości nieosiągalne na zwykłych pecetach. Stacje te były pierwotnie zbudowane jak minikomputery - karty procesorów, pamięci i inne, bardziej specjalizowane, były podłączane do płyty łączącej, czyli backplane, a niżej był zasilacz. Gdy jednak okazało się, że wypasiony pecet potrafi to samo, co stacja robocza, a z farmy serwerów idzie zrobić maszynę do renderowania, specjalizowane stacje robocze straciły rację bytu. Teraz średniej klasy komputer pozwala robić rzeczy, które 15-20 lat temu dostępne były tylko w Hollywoodzie. Polecam sobie porównać nowe poradniki na kanałach Film Riot i IndieMogul z ich najstarszymi. Część różnic to większy budżet, ale reszta to zwyczajnie lepszy i potężniejszy sprzęt...
moim pierwszym językiem był COBOL - na sucho bo komputer ZAM mogłem zobaczyć tylko przez okno
pierwszy komputer to Spectrum
później karty do ODRY zanosiłem pod drzwi świątyni
wspomnę o MisterZ80 produkcji ZEG Tychy (Z80 CP/M) z przełomu '80/'90
przy okazji zagadka: ilu bitowy był Z80?
