Elektroda.pl
Elektroda.pl
X
Please add exception to AdBlock for elektroda.pl.
If you watch the ads, you support portal and users.

Wyłącznik czasowy do radioodbiornika samochodowego by bsw

bsw 18 May 2023 12:34 2121 31
Altium Designer Computer Controls
  • Wyłącznik czasowy do radioodbiornika samochodowego by bsw

    Geneza projektu

    Rok temu przeprowadziłem remont mojego klasyka i zapragnąłem do niego zamontować radioodbiornik. Najbardziej pasowałby jakiś "Unitra Safari" ale ciężko kupić egzemplarz w zadowalającym stanie. Poza tym w obecnych czasach oczekuje się od takiego urządzenia czegoś więcej niż tylko odbioru radia. Zdecydowałem się zatem na zakup fabrycznie nowego radioodbiornika, ale o wyglądzie retro - czyli dwie gałeczki i centralne okienko. Wybrałem stosunkowo tani model BLOW Classic, który oprócz radia posiada również wejście aux, odtwarzacz mp3 z usb i microsd, oraz odtwarzacz i zestaw głośnomówiący bluetooth.

    Niestety wystąpił mały problem z jego podłączeniem. Otóż samochodowe radioodbiorniki w standardowej kostce ISO potrzebują dwóch linii zasilania. Jedna linia - ACC - to permanentne napięcie 12V z akumulatora, służące do podtrzymywania ustawień oraz zasilania radia po jego włączeniu. Druga linia - IGN (ang. IGNITION - czyli napięcie pojawiające się po przekręceniu kluczyka stacyjki) jest niezbędna aby radioodbiornik dało się włączyć. Nie można jednak podłączyć tej linii permanentnie do plusa, gdyż wtedy włączony jest zawsze wyświetlacz radia (wyświetla czas) oraz odbiornik bluetooth, a to z czasem doprowadziłoby do rozładowania akumulatora na postoju. Jednak po podłączeniu linii IGN "do kluczyka" radio wyłącza się natychmiast po zgaszeniu silnika co też nie jest wygodne ani przyjemne. Czasem ma się bowiem ochotę dosłuchać wiadomości czy utworu na postoju, a włączanie zapłonu bez załączania silnika nie jest dla auta korzystne. W nowszych samochodach istnieje osobna linia zasilania oprócz IGNITION - tzw. ACCESSORY, gdzie napięcie pojawia się już po włożeniu kluczyka do stacyjki ale jeszcze przed przekręceniem w pozycję IGNITION. Niestety w klasycznych autach tego nie ma...

    Pomysł

    Wyłącznik czasowy do radioodbiornika samochodowego by bsw

    Rozwiązaniem problemu jest układ czasowy, który podtrzymuje linię IGN radioodbiornika przez kilka minut po wyłączeniu zapłonu. Wykorzystałem do tego celu układ scalony 555 w konfiguracji monostabilnej. Za czas impulsu odpowiadają elementy R4+R5 i C3 (dające impuls trwający ok. 7 minut). Napięcie na wyjściu OUT jest załączane z zacisku 12V (permanentne zasilanie) poprzez tranzystor T3 typu P-MOSFET sterowany driverem T2. Napięcie OUT służy również do zasilania samego 555 (dzięki temu układ ten po ustaniu impulsu przestaje pobierać zasilanie). Jednak aby układ wystartował jest chwilowo zasilany z wejścia IGN poprzez diodę D2. Dioda ta daje też na wyjściu OUT cały czas napięcie przy obecności napięcia na IGN. Odliczanie czasu rozpoczyna się po spadku napięcia na linii IGN - impuls na wejściu TRG scalaka zapewnia inwerter na tranzystorze T1. Tak to w skrócie działa.

    Realizacja

    Wyłącznik czasowy do radioodbiornika samochodowego by bsw

    Płytkę powyższego układu zaprojektowałem w programie Eagle do wykonania w technologii SMD oraz wykonałem samodzielnie metodą "żelazkową". Po pocynowaniu ścieżek i wlutowaniu elementów układ zadziałał prawidłowo i został wmontowany do wnętrza radioodbiornika. Płytka układu czasowego została przykręcona do jego tylnej ścianki za pośrednictwem nagwintowanego kątownika (wygięty płaskownik wyjęty z elektrycznej kostki zaciskowej). Mocowanie to jest jednocześnie masą układu. Pozostałe linie 12V, IGN oraz OUT zostały zrealizowane za pomocą krótkich przewodów (linia IGN została na oryginalnej płytce radioodbiornika przecięta).

    Wyłącznik czasowy do radioodbiornika samochodowego by bswWyłącznik czasowy do radioodbiornika samochodowego by bsw

    Działanie

    Radioodbiornik wyposażony w to udogodnienie sprawuje się znakomicie - gorąco polecam taką "modernizację". Do wnętrza radioodbiornika wmontowałem przy okazji również samodzielnie wykonany wzmacniacz antenowy (oparty na projekcie AVT2174), którego płytkę również przymocowałem do tylnej ścianki radioodbiornika.
    Samo radio BLOW Classic też nieco "poprawiłem". Przede wszystkim zakleiłem czarną folią część wyświetlacza na której pojawiały się idiotycznie mrugające paski (dalekowschodni ludkowie niestety lubią takie tandetne elementy). Poza tym wymieniłem diody LED podświetlające gałki z czerwonych na zielone - pasujące do reszty podświetlenia pojazdu oraz same gałki - z gładkich, srebrnych i błyszczących na matowe, czarne ryflowane. Po tych zmianach nie tylko świetnie działa ale i doskonale się komponuje z wnętrzem pojazdu - zwłaszcza po zmroku.

    Wyłącznik czasowy do radioodbiornika samochodowego by bswWyłącznik czasowy do radioodbiornika samochodowego by bsw

    Załączam schematy i płytki obu układów - zarówno czasowego jak i przedwzmacniacza.

    Cool? Ranking DIY
    About Author
    bsw
    Level 20  
    Offline 
  • Altium Designer Computer Controls
  • #2
    398216 Usunięty
    Level 43  
    Radio nie ma jakichś ustawień do zapamiętywania? Po odłączeniu zasilania nie resetuje ich?
  • #3
    bsw
    Level 20  
    Są dwie linie zasilania radia - jedna (ACC) musi być podłączona na stałe - bez niej traci się wszystkie ustawienia (zapamiętane stacje oraz czas). Mój wyłącznik działa tylko na drugiej linii zasilania - IGN.
  • #4
    398216 Usunięty
    Level 43  
    bsw wrote:
    Mój wyłącznik działa tylko na drugiej linii zasilania - IGN.
    Aaa... No to w takim razie źle coś zrozumiałem.
    Przepraszam za głupie pytanie.
  • #5
    gesty71
    Level 3  
    @bsw podobne urządzenie kiedyś zbudowałem na diodzie prostowniczej i kondensatorze 10.000μF pozwalało na jakieś 10 minut słuchania po wyjęciu kluczyka ze stacyjki. Ta linia pobiera maksymalnie 30mA prądu.
    U kolegi wygląda to tak jakby użyto arduino do e papierosa. Następnym razem niech kolega wykorzysta lepiej NE555.

    Pozdrawiam.
  • Altium Designer Computer Controls
  • #6
    bsw
    Level 20  
    Dioda i kondensator - proste i skuteczne. A ja lamer zbudowałem skomplikowane urządzenie na NE555 zamiast na NE555...
  • #7
    ssllaawweekk
    Level 16  
    Funkcja opóźnionego wyłączenia radia dodaje komfort do starego klasyka.
    Ciekawy pomysł i wykonanie. Ponieważ mi brakuje czasu na takie projekty, korzystam najczęściej z gotowych rozwiązań.
    Jeśli ktoś chce zainstalować taki układ w swoim radiu a nie potrafi lub nie chce sam budować elektroniki można wykorzystać gotowy element.
    Przekaźnik ASE P3SRP1500 daje taką możliwość do 25min, regulacja potencjometrem.
    Obudowa szczelna, wystarczy konektorami podpiąć odpowiednio przewody i mamy układ gotowy.
    Nie chcę nic reklamować, chcę tylko dodać że jest to pewna alternatywa.

    Ale żeby było tak komfortowo jak w nowych autach, w Twoim projekcie, potrzeba dodać jeszcze linię sygnału otwarcia drzwi kierowcy. Sygnał ten powinien natychmiast wyłączyć radio.
    Wysiadam z auta i wszystko ma się wyłączyć.

    Idąc krok dalej można zbudować moduł komfortu z podtrzymaniem oświetlenia kabiny. Jakiś mały mikrokontroler, kilka przekaźników i do dzieła :)

    Miłej zabawy
  • #8
    Mateusz_konstruktor
    Level 31  
    Co do sposobu zamocowania.
    Wyłącznik czasowy do radioodbiornika samochodowego by bsw
    Konstrukcja ogólnie licha, a co w szczególności może dać o sobie znać z racji urządzenia zamontowanego w samochodzie.
    Ciągłe drgania i wstrząsy mogą doprowadzić do poluzowania tego połączenia i w następstwie oberwania przewodów.
    Ze względu na wykonaną już płytkę, proponuję dołożenie drugiej śrubki w miejscu zaznaczonym przeze mnie na czerwono wraz z zastosowaniem dwóch kołków dystansowych w miejsce obecnego wspornika.
    Wyłącznik czasowy do radioodbiornika samochodowego by bsw
  • #9
    bsw
    Level 20  
    ssllaawweekk wrote:
    Ale żeby było tak komfortowo jak w nowych autach, w Twoim projekcie, potrzeba dodać jeszcze linię sygnału otwarcia drzwi kierowcy. Sygnał ten powinien natychmiast wyłączyć radio.
    Wysiadam z auta i wszystko ma się wyłączyć.

    To akurat nie jest dobry pomysł. Czasami zostawiam pasażera w aucie. Dlaczego mam mu wyłączać radio?
    Ale wpadł mi do głowy inny pomysł - wyłączanie radia pilotem centralnego zamka (który też zamontowałem w autku).

    ssllaawweekk wrote:
    Idąc krok dalej można zbudować moduł komfortu z podtrzymaniem oświetlenia kabiny. Jakiś mały mikrokontroler, kilka przekaźników i do dzieła :)

    Takich projektów już kilka było - w najprostszym rozwiązaniu wystarczy tranzystor, kondensator i rezystor:
    AVT−722, AVT−528 czy AVT-1511

    Mateusz_konstruktor wrote:
    Co do sposobu zamocowania. Konstrukcja ogólnie licha, a co w szczególności może dać o sobie znać z racji urządzenia zamontowanego w samochodzie. Ciągłe drgania i wstrząsy mogą doprowadzić do poluzowania tego połączenia i w następstwie oberwania przewodów.

    To prawda że mocowanie może wydawać się liche, ale płytka jest mała i bardzo lekka a śruby są przykręcone solidnie - mają nacięcia zabezpieczające przed odkręceniem. Śruby i kątownik mocujący pochodzą z elektrycznej listwy zaciskowej, która musi być odporna na odkręcenie - zatem o to się nie obawiam.
  • #10
    ssllaawweekk
    Level 16  
    bsw wrote:
    Ale wpadł mi do głowy inny pomysł - wyłączanie radia pilotem centralnego zamka (który też zamontowałem w autku).

    Popieram, takie coś warto zrobić bo jak zamkniesz auto pilotem to radio musi się wyłączyć.
  • #11
    vorlog
    Level 39  
    ... ale jak nie zamknie auta, bo nie będzie takiej potrzeby (ja np. nie zamykam na parkingu firmowym czy u siebie w garażu) to radio może wycycać akumulator. Czasowe wyłączenie jest OK, tak mają np. Peugeoty 407 czy inne, bardzo dobre zabezpieczenie.
    V.
  • #12
    bsw
    Level 20  
    ssllaawweekk wrote:
    bsw wrote:
    Ale wpadł mi do głowy inny pomysł - wyłączanie radia pilotem centralnego zamka (który też zamontowałem w autku).

    Popieram, takie coś warto zrobić bo jak zamkniesz auto pilotem to radio musi się wyłączyć.

    To jest banalnie proste do zrealizowania - najlepiej i najbezpieczniej przez transoptor (z rezystorem) podłączony równolegle do cewki siłownika.
    Nóżkę 4 (RESET) układu 555 trzeba wtedy podciągać rezystorem a zbijać do masy tranzystorem tego transoptora.

    vorlog wrote:
    ... ale jak nie zamknie auta, bo nie będzie takiej potrzeby (ja np. nie zamykam na parkingu firmowym czy u siebie w garażu) to radio może wycycać akumulator. Czasowe wyłączenie jest OK, tak mają np. Peugeoty 407 czy inne, bardzo dobre zabezpieczenie.
    V.

    Właśnie po to jest ten wyłącznik czasowy, ale równolegle wyłączenie pilotem też jest ok.
    Chyba zrobię V2 :-)
  • #13
    Mateusz_konstruktor
    Level 31  
    Zastosowany tranzystor wykonawczy jest nieproporcjonalnie wielki względem potrzeb.
    Tutaj wystarczyłby któryś z modeli w znacznie mniejszej obudowie, a i płytka byłaby mniejsza o 1/3.
    Przy tym prądzie zamiast w TO252 dałoby radę wstawić tranzystor w obudowie nawet SOT89 albo i jeszcze mniejszej.
    Wyłącznik czasowy do radioodbiornika samochodowego by bsw Wyłącznik czasowy do radioodbiornika samochodowego by bsw
  • #14
    bsw
    Level 20  
    Oczywiście że za duży - a dlaczego taki? Bo taki akurat miałem - jedyny P-mosfet smd...
    Nic nie kupowałem - wszystko z zapasów :-)
  • #15
    kotbury
    Gantry automation specialist
    Pomysł sam w sobie OK, tylko podtrzymanie ciut krótkie - kilka minut wystarczy na posłuchanie radia? Godzina....
    Ten Blow jest troszku głupiutki - starsze radia z okresu CD można było podpiąć na stałe do plusa bez obawy o akumulator - mam któryś z modeli NECa (także z BT) i owszem, zegarek jest ale nie ma żadnego podświetlenia i wszystko inne jest nieaktywne - radyjko pobiera wtedy niecały 1 mA.
    Quote:
    W nowszych samochodach istnieje osobna linia zasilania oprócz IGNITION - tzw. ACCESSORY, gdzie napięcie pojawia się już po włożeniu kluczyka do stacyjki ale jeszcze przed przekręceniem w pozycję IGNITION. Niestety w klasycznych autach tego nie ma...

    Chyba nie tylko w nowszych. We wszystkich starszych modelach Mustanga począwszy od rocznika 64 aż do 2004 stacyjka ma pozycję ACC - po przekręceniu kluczyka "wstecz".
  • #16
    ssllaawweekk
    Level 16  
    Zastanawiam się czy można zrobić tak, aby radio dało się uruchomić bez wkładania kluczyka do stacyjki. Mam tak w aucie. Po otwarciu drzwi mogę włączyć radio ale bez kluczyka w stacyjce, wyłączy się po ok 5 minutach.
  • #17
    bsw
    Level 20  
    kotbury wrote:
    Pomysł sam w sobie OK, tylko podtrzymanie ciut krótkie - kilka minut wystarczy na posłuchanie radia? Godzina....
    Ten Blow jest troszku głupiutki - starsze radia z okresu CD można było podpiąć na stałe do plusa bez obawy o akumulator - mam któryś z modeli NECa (także z BT) i owszem, zegarek jest ale nie ma żadnego podświetlenia i wszystko inne jest nieaktywne - radyjko pobiera wtedy niecały 1 mA.

    Myślałem wstępnie zbudować od podstaw całe radyjko - obecnie wystarczy raptem sklecić kilka modułów (tuner, bt itd.) oraz oprogramować. Ale potrzebowałem radyjka na już i kupiłem gotowca. A teraz muszę poprawiać fabrykę :-)
    Jeśli radio przestanie grać to trzeba wtedy włączyć na chwilkę zapłon i radio znów się uaktywnia - ale fakt trochę to słabe...

    kotbury wrote:
    Quote:
    W nowszych samochodach istnieje [..] tzw. ACCESSORY [..] Niestety w klasycznych autach tego nie ma...

    Chyba nie tylko w nowszych. We wszystkich starszych modelach Mustanga począwszy od rocznika 64 aż do 2004 stacyjka ma pozycję ACC - po przekręceniu kluczyka "wstecz".

    No właśnie - do rocznika 2004 bo teraz już nawet IGNITION ciężko znaleźć - wszędzie CAN się panoszy.
    BTW: Do nowszego auta też kupiłem nowsze radyjko i właśnie walczę z CAN-em. Mam nadzieję że niebawem znów coś zaprezentuję.

    ssllaawweekk wrote:
    Zastanawiam się czy można zrobić tak, aby radio dało się uruchomić bez wkładania kluczyka do stacyjki. Mam tak w aucie. Po otwarciu drzwi mogę włączyć radio ale bez kluczyka w stacyjce, wyłączy się po ok 5 minutach.

    BLOW zapamiętuje stan w jakim było radio przed zanikiem IGN. Jeśli było włączone (grające) to po podaniu IGN znów się się włączy (będzie grać), w przeciwnym wypadku IGN włączy tylko zegar i bt. Uaktywnienie (np. głośnie włączenie) po otwarciu drzwi to trochę przesada. Ale wpadł mi do głowy kolejny pomysł - wykorzystanie włącznika w gałce. Normalnie służy on przełączaniu pomiędzy stanem tylko_zegar/tuner/bt/mp3 ale działa tylko przy obecnym IGN. Ale gdyby podłączyć się do tego pstryczka i podawać IGN po jego wciśnięciu to można byłoby włączyć lub wznowić granie bez kluczyka!

    Dziękuję wszystkim za burzę mózgów - da się z tego radyjka (i wielu podobnych) zrobić coś bardziej użytecznego!
  • #18
    jarek_lnx
    Level 43  
    gesty71 wrote:
    @bsw podobne urządzenie kiedyś zbudowałem na diodzie prostowniczej i kondensatorze 10.000μF pozwalało na jakieś 10 minut słuchania po wyjęciu kluczyka ze stacyjki. Ta linia pobiera maksymalnie 30mA prądu.
    U kolegi wygląda to tak jakby użyto arduino do e papierosa. Następnym razem niech kolega wykorzysta lepiej NE555.

    To znaczy że udało się się nagiąć prawa fizyki

    Kondensator 10mF naładowany do 12V zgromadzi 0,72J energii (rozładowany do 10V odda tylko 0,25J).
    30mA przy 14V przez 600s to 252J.

    Albo radio pobiera średnio tysiąc razy mniej, albo coś zmyśliłeś
  • #19
    Mateusz_konstruktor
    Level 31  
    jarek_lnx wrote:
    Albo radio pobiera średnio tysiąc razy mniej, albo coś zmyśliłeś

    Czy według Kolegi niemożliwe jest wysterowywanie tranzystora, zapewne typu MOSFET, przez czas 600s ładunkiem zgromadzonym w kondensatorze o pojemności 10mF?
  • #20
    zathura80
    Level 10  
    Witam czy nie można podłączyć układu do włącznika oświetlenie,od strony kierowcy.Wysiadajac radio dostaje sygnał i się wyłącza.Wiem układ robi się troszkę rozbudowany
  • #21
    jarek_lnx
    Level 43  
    Mateusz_konstruktor wrote:
    Czy według Kolegi niemożliwe jest wysterowywanie tranzystora, zapewne typu MOSFET, przez czas 600s ładunkiem zgromadzonym w kondensatorze o pojemności 10mF?
    Kolega powyżej nic nie wspomina o tranzystorze i miał diodę i duży kondensator, oraz pisze o (względnie) małym poborze prądu przez radio. Ja to zrozumiałem jako sugestię że urządzenie pobierajace 30mA da się podtrzymać kondensatorem 10mF, co nie jest prawdą.

    P.S. Miałem urządzenie w którym kondensator 4,7mF wystarczał na podtrzymanie na ponad dobę, więc 600s też się da.
  • #22
    Mateusz_konstruktor
    Level 31  
    @jarek_lnx
    Według mnie, to w tym radiu mógł być wewnątrz tranzystor kluczujący a co diametralnie zmienia całą postać rzeczy.
  • #23
    jarek_lnx
    Level 43  
    @Mateusz_konstruktor Pewnie tak, bo wątpię żeby kilkadziesiąt mikroamperów wystarczyło do zasilania czegokolwiek, co nie było specjalnie projektowane na taką energooszczędność.
  • #24
    bsw
    Level 20  
    Mateusz_konstruktor wrote:
    @jarek_lnx
    Według mnie, to w tym radiu mógł być wewnątrz tranzystor kluczujący a co diametralnie zmienia całą postać rzeczy.

    jarek_lnx wrote:
    @Mateusz_konstruktor Pewnie tak, bo wątpię żeby kilkadziesiąt mikroamperów wystarczyło do zasilania czegokolwiek, co nie było specjalnie projektowane na taką energooszczędność.

    Dokładnie tak jest. IGN to tylko sygnał sterujący - główny pobór prądu jest zawsze z ACC.
  • #25
    WoŹnY
    Level 28  
    Kiedyś w jednym z moich pierwszych aut miałem zrobione tak: otwarcie auta z centralnego zamka podawało napięcie na IGN odbiornika (wyzwalałem wprost z siłownika przekaźnik bistabilny). Po przekręceniu na IGN podawane było już po stacyjce, więc nawet gdy miałem uruchomioną funkcję ryglowania podczas jazdy to radio grało. Nie trzeba było go nawet wyłączać. Wysiadałem z auta i ryglując auto, radio się wyłączało.
  • #26
    James596
    Level 22  
    Przeróbka fajna, ale patrząc na to radio, zastanowiłbym się jednak nad montażem jakiegoś starszego Blaupunkta, Grundiga czy Philipsa i dołożeniem do niego modułu BT. Te radia (a przynajmniej te z wyświetlaczem) miały sprawnie działającą logikę zapłonu, umożliwiającą włączenie radia bez sygnału ACC na 10 minut. Nie wspominając o lepszej prezencji i jakości odbioru niż choinkowy Blow, ale to już akurat kwestia gustu. :) Problem w tym, że rynek opanowany jest przez handlarzy, oferujących takie modele zazwyczaj w kompletnie absurdalnych cenach.
  • #27
    bsw
    Level 20  
    James596 wrote:
    [..] zastanowiłbym się jednak nad montażem jakiegoś starszego Blaupunkta, Grundiga czy Philipsa i dołożeniem do niego modułu BT.
    [..]
    Nie wspominając o lepszej prezencji i jakości odbioru niż choinkowy Blow
    [..]
    Problem w tym, że rynek opanowany jest przez handlarzy, oferujących takie modele zazwyczaj w kompletnie absurdalnych cenach.

    A no właśnie - ceny są chore a sprzęt niewiadomego stanu. Miałem wcześniej właśnie jakiegoś starszego Kenwooda. Prezentował się średnio (troszkę był już przepracowany). Działał dobrze do czasu... Dlatego na szybko kupiłem ten Blow. Jak się okazało naprawa Kenwooda była trywialna, ale Blow już został - działa całkiem znośnie - radio jest akceptowalne, inne funkcje - bomba. Wygląd też jest - po drobnych przeróbkach - ok. IMO przestał być odpustowy - znajdź 3 różnice :-) :
    Wyłącznik czasowy do radioodbiornika samochodowego by bsw
    Wyłącznik czasowy do radioodbiornika samochodowego by bsw

    WoŹnY wrote:
    Kiedyś w jednym z moich pierwszych aut miałem zrobione tak: otwarcie auta z centralnego zamka podawało napięcie na IGN odbiornika (wyzwalałem wprost z siłownika przekaźnik bistabilny). Po przekręceniu na IGN podawane było już po stacyjce, więc nawet gdy miałem uruchomioną funkcję ryglowania podczas jazdy to radio grało. Nie trzeba było go nawet wyłączać. Wysiadałem z auta i ryglując auto, radio się wyłączało.


    Jedynym problemem był ten nieszczęsny IGN i stad opisywany układ. W wersji drugiej chcę wprowadzić jeszcze dwie poprawki - schemat z symulatora:
    Wyłącznik czasowy do radioodbiornika samochodowego by bsw

    Po pierwsze podłączę przycisk (BTN) z panelu przedniego przez tranzystor PNP co pozwoli na włączenie radia bez kluczyka, niezależnie od IGN (ale bez niego radio przestanie grać po kilku minutach).
    Po drugie OFF - który będzie transoptorem wyzwalanym przy zamknięciu z pilota. Wyłączenie nie nastąpi przy aktywnym IGN zatem ryglowanie uruchomionego auta będzie możliwe. Te dwie zmiany dodadzą ekstra funkcjonalność.
  • #28
    398216 Usunięty
    Level 43  
    bsw wrote:
    znajdź 3 różnice
    Podświetlenie - zielone
    Gałki - z moletem i bez lustra
    wywalony pseudo wskaźnik wysterowania.
    Co wygrałem ? :)
  • #29
    bsw
    Level 20  
    398216 Usunięty wrote:
    Co wygrałem ? :)

    Zapomniałeś o deklu i folijce - niestety nie mogę uznać odpowiedzi :P
  • #30
    398216 Usunięty
    Level 43  
    Miały być trzy różnice? Poza tym sam pisałeś o zmianie odpustowego wyglądu...
    Obiecanki cacanki... :(