Swadzyniak Tadeusz wrote:
Natomiast przedwzmacniacz (w.cz) wysokiej częstotliwości mam w trakcie montażu elementów.
Wzmacniacz w.cz. na 2 lampach 2Ж27Л bez jakichkolwiek filtrów to według mnie bardzo zły pomysł. Odbiornik R-311 na ma czułość niegorszą niż 3µV na pracy "Telegraf" i 7,5µV na pracy "Telefon". Fakt nie jest to czułość porażająca, ale dwie lampy to lekka przesada. Po pierwsze wzrosną szumy na wejściu, ale to małe piwo ponieważ pogorszą się drastycznie inne parametry odbiornika. W pierwszym rzędzie spadnie dynamika odbiornika. Kolejnym parametrem, który ulegnie pogorszeniu to odporność na częstotliwości lustrzane, w związku z tym będą słyszalne sygnały niepożądane, gdyż obwody wejściowe LC oryginalnego wzmacniacza w.cz. nie będę w stanie wytłumić częstotliwości lustrzanych. Jeśli częstotliwość heterodyny oznaczymy jako Fh a częstotliwość pośrednią jako Fp to odbiornik, będzie odbierać sygnał zarówno na częstotliwości Fh-Fp jak i Fh+Fp. Na jednej z tych częstotliwości nadawany jest sygnał użyteczny, natomiast druga częstotliwość jest nazywana częstotliwością lustrzaną. Jest ona odległa od częstotliwości sygnału użytecznego o podwójną wartość częstotliwości pośredniej. Aby wytłumić sygnał na częstotliwości lustrzanej konieczne jest zastosowanie na wejściu obwodów LC lub filtrów pasmowych. W związku z tym że czestotliwość pośrednia wynosi 465 kHz częstotliwości lustrzane zawierają się z obrębie jednego podzakresu, a każdy podzakres jest szerszy od 930 kHz, wiec filtry pasmowe odpadają, pozostają jedynie strojone obwody LC jak w oryginalnym wzmacniaczu w.cz. Pogorszeniu ulegnie odporność na intermodulację czyli IP2 i IP3 odbiornika. Dzieje się tak dlatego że wzmacniacze w.cz. nie mają idealnie prostoliniowej charakterystyki powstają więc zniekształcenia w postaci harmonicznych. Jeśli na wejściu pojawi się sygnał użyteczny i sygnały od innych stacji (zwłaszcza silne) to powstaną nie tylko harmoniczne tych sygnałów ale i produkty intermodulacji. Amplitudy harmonicznych i produktów intermodulacji są funkcją poziomu sygnałów wyjściowych i rzędu produktu. Jeśli amplitudy obu składowych sygnału wejściowego są równe to poziomy produktów intermodulacji wzrastają tylokrotnie szybciej od wzrostu poziomów sygnałów wejściowych ile wynosi rząd danego produktu. Oznacza to że na każdy decybel przyrostu poziomu sygnałów wejściowych produkty intermodulacji drugiego rzędu (IP2) wzrastają o 2dB a produkty intermodulacji trzeciego rzędu (IP3) wzrastają o 3dB. Teoretycznie, przy pewnym poziomie sygnału wejściowego poziom danego produktu intermodulacji powinien zrównać się z poziomem sygnału użytecznego, punkt ten jest nazywany punktem przechwycenia i oznaczany IP (ang. Intercept Point). Do zrównania poziomów co prawda nigdy nie dochodzi ze względu na ograniczenie mocy sygnałów. Aby Cię całkowicie nie dołować, o pogorszeniu odporności na modulację skrośną już nie wspomnę. Z tych powodów w odbiorniku zamiast poprawy będzie' jak to nazywam' "kociokwik". Kolejna sprawa to brak dopasowania impedancji wejściowej i wyjściowej. W Twoim wzmacniaczu skutkować to będzie: na wejściu zmniejszeniem się napięcia sygnału na skutek wysokiego SWR, czyli niedopasowania wejścia (wysokoomowe) do linii przesyłowej np. kabel 50Ω, na wyjściu niedopasowaniem oporności dynamicznej lampy wyjściowej (duża oporność) do oporności wejściowej (antenowej) odbiornika (mała oporność). Spadnie więc nie tylko wzmocnienie lampy obciążonej przez małą oporność wejściową, ale dodatkowo nastąpi odbicie sygnału ze wzgłedu na niedopawowanie impedancji, wysoki VSWR. Jak widzisz nie jest to takie oczywiste że wzmacniacz poprawi czułość, gdyż w sumie drastycznemu pogorszeniu ulegną inne parametry odbiornika, które mają bezpośredni wpływ na jakość odbioru, w tym na czułość. Jeśli już koniecznie chcesz podwyższyć czułość, nie obejdzie się bez ingerencji w oryginalny układ odbiornika. Można to zrobić na dwa sposoby. Pierwszy to dodać jeden stopień wzmacniacza z filrem pasmowym do p.cz. Możliwe jest jedynie jedno miejsce dodania. Mianowicie pomiędzy filtr pasmowym lampy 84, a wejście BFO na siatkę I lampy 102. Ale uwaga wzmocnienie tego stopnia nie może przekroczyć 4 więc należy, jeśli zastosujesz lampę 2Ж27Л i oryginalny filtr pasmowy zadbać o zmniejszenie impedancji widzianej przez lampę wzmaciacza, czyli zastosować transformację do oryginalnego filtru p.cz., gdyż od tej oporności zależy wzmocnienie stopnia na pentodzie 2Ж27Л. Drugi sposób to dodanie przed mieszaczem wzmacniacza szerokopasmowego także o wzmocnieniu nie przekraczającym 4. Tu również musza być spełnione warunki dopasowania impedancji. Z jednej strony do anodowych obwodów LC lampy 28 i do mieszacza na lampie 65 na wyjściu. Wzmacniacz w.cz. można wykonać jako oporowy ale ze sprzężeniem transformatorowym, transformator szerokopasmowy dopasdopasuje impedancję lampy dodatkowego wzmacniacza do lampy mieszacza, wyliczyć więc trzeba jego przekładnię. Można też wykonać stopień jak dla przypadku mieszacza, z ta różnicą że zamiast filtu należy dać transformator szerokopasmowy o odpowiednio dobranej przekładni. Niestety 2 sposób dodania wzmacniacza jest nieco gorszy, ze względu na to co pisałem wyżej. Niemniej nie pogorszy on parametrów w tak drastyczny sposób jak dwóstopniowy wzmacniacz wejściowy. Wzmocnienie w jednym i drugim przypadku nie powinno przekraczać 4, ponieważ jeśli sygnał na wejściu będzie na poziomie czułościowym np. dla pracy "Telegraf" 3µV to wzmocnienie 4 da czułość około 0,75µV co już jest wystarczające na zakresach do 15 MHz. Dobieranie napięcia anodowego pod kątem szumowym odbiornika ma sens, jeśli wzrost napięcia powodował by spadek szumu. W przeciwnym razie spadnie dynamika odbiornika, stanie sie bardziej podatny na przesterowania silnymi sygnałami z powodu braku ARW. Po za tym optymalizacja pod względem szumowym ma sens przede wszystkim dla odbiorników UKFowych gdzie szumy własne odbiornika są większe od szumów wejściowych, tłowych pasma. Na KFie szumy tłowe pasma są wielokrotnie większe niż szumy własne odbiornika. Bardzo dobrym dodatkiem i nietrudnym do wykonania było by dorobienie ARW i ewentualnie dodatkowej osobnej ręcznej regulacji wzmocnienia I stopnia wzmacniacza w.cz.
Swadzyniak Tadeusz wrote: Zajrzałem do dokumentacji gdzie pisze: Odbiornik przeznaczony do odbioru słuchowego sygnałów telegraficznych i fonii w zakresie częstotliwości od 1 do 15 MHz (300 - 20m).
Faktycznie nie ma BFO!
W latach kiedy projektowano ten odbiornik o SSB nikt jeszcze nie wiedział, wymyślono SSB dużo później. Mylisz się, jak najbardziej jest BFO na lampie 99. BFO nazywane jest "druga heterodyna", inaczej odbiór sygnałów A1A i SSB na dolnej wstędze przy pracy na "Telegraf" nie był by możliwy. Kalibrator jest przy okazji. Należy więc pomyśleć o przerobieniu istniejącego BFO do odbioru górnej wstęgi. Najprostszym rozwiązaniem jest przeciągniecie kwarcu BFO i dodanie układu przełączającego. Odbiór SSB na obu wstęgach będzie wtedy możliwy przy pracy na "Telegraf". We wcześniejszym poście już o tym pisałem.
PS : dzis przerabiam przetwornice na normalny zasilacz sieciowy, z regulacja napiecia anodowego oraz zarzenia w malym zakresie. Jak kolego rozwiązałeś powolne narastanie zarzenia? załączanie anodowego po minucie juz załatwiłem ale na to nie mam pomysłów.
