Elektroda.pl
Elektroda.pl
X
Please add exception to AdBlock for elektroda.pl.
If you watch the ads, you support portal and users.

Czy ten schemat jest prawidłowy i pozwoli zrobić wzmacniacz tranzystorowy audio?

potek77 10 Oct 2017 08:15 678 5
  • #1
    potek77
    Level 10  
    Witam.
    Potrzebuję wykonać prosty wzmacniacz tranzystorowy audio o niewielkiej mocy (małe koszty elementów i zasilacza). Wzmacniacz ma głównie służyć celom edukacyjnym.
    Znalazłem taki oto schemat:
    http://amplifiercircuit.net/21w-class-ab-audio-amplifier.html
    Moje pytania są następujące:
    Czy ten schemat jest prawidłowy?
    Czy któreś tranzystory oprócz tranzystorów w stopniu końcowym (TIP41C) powinny być umieszczone na tym samym radiatorze w celu stabilizacji temperaturowej prądu spoczynkowego?
  • Helpful post
    #2
    jarek_lnx
    Level 43  
    Dosyć kiepskie rozwiązanie, pseudo-komplementarny stopień wyjściowy, taka stabilizacja prądu spoczynkowego nie może dobrze działać, zresztą i tak nie ma rezystorów emiterowych, niestabilność termiczna jest tu bardzo prawdopodobna, takie prymitywne układy częściej pracują w klasie B, a że jest tylko jeden stopień wzmocnienia napięciowego to liniowość będzie kiepska.

    Domyślam się że szukałeś czegoś prostego i znalazłeś ten "wzmacniacz", niestety wzmacniacz nie może być za prosty bo nie będzie dobrze działał.

    Jak będziesz szukać to przyzwoity wzmacniacz powinien mieć w pełni komplementarny stopień końcowy z rezystorami emiterowymi i z mnożnikiem Ube do regulacji napięcia polaryzacji baz stopnia końcowego.
    Sensowny wzmacniacz ma budowę trzystopniową, z pierwszym stopniem różnicowym zasilanym ze źródła prądowego.
    Tu przykład takiego wzmacniacza
    http://sound.whsites.net/project3a.htm
    Trochę nietypowym - choć lepszym od typowych Darlington-ów, są układy Sziklai-ego w stopniu wyjściowym, taki układ wymaga sprzężenia termicznego tylko pomiędzy mnoznikiem Ube Q9 i tranzystorami drivera Q5 i Q6 można je zamontować na oddzielnym kawałku blachy, nie wydzielają dużych mocy i nie wymagają sprzężenia termicznego z wyjściowymi Q7 i Q9
    Możesz użyć łatwiej dostępnych tranzystorów niż te co podali w projekcie
  • Helpful post
    #3
    _jta_
    Electronics specialist
    Ten układ z linku w #1 ma słabe ujemne sprzężenie zwrotne (widać to choćby z faktu, że do wzmocnienia prawie 30dB opornik sprzężenia zwrotnego jest 390k, a opornik wejściowy 10k - gdyby sprzężenie zwrotne było silniejsze, wystarczyłaby proporcja 33:1, a nawet nieco mniej), a konstrukcja stopnia wyjściowego wprowadza spore zniekształcenia (choćby z powodu asymetrii pseudo-komplementarnego układu), którego zredukowanie wymaga dość silnego sprzężenia zwrotnego - więc nie ma szans ładnie grać.

    Układ z linku w #2 ma znacznie silniejsze ujemne sprzężenie zwrotne - użycie dodatkowego stopnia zwiększa je kilkanaście razy, do tego R5 jest 22k, a nie 390k. Nieco lepsze pod względem zniekształceń są układy ze źródłem prądowym zamiast R9 w tym układzie. Innym ulepszeniem, które można rozważyć (ale żeby nauczyć się rozumieć jego działanie, trzeba poświęcić chyba z kilka godzin) jest zabezpieczenie tranzystorów przed przeciążeniem i zwarciem wyjścia.
  • #4
    potek77
    Level 10  
    Dziękuję za odpowiedzi.
    Narazie zrobię ten wzmacniacz i go przetestuję. Jak wspominałem wcześniej wzmacniacz ma być do celów dydaktycznych, więc pewnie w testach wyjdą te niedoskonałości o których pisaliście. Ważne dla mnie narazie jest tylko to, czy w schemacie nie ma błędów, które by spowodowały, że wzmacniacz wcale nie ruszy. Rozumiem też, że na radiatorze mam umieścić tylko tranzystory TIP41C.
    Pozdrawiam.
  • #6
    _jta_
    Electronics specialist
    Nie wiem, czy TIP41C są do tego odpowiednie - moc 21W na obciążeniu 8R wymaga amplitudy prądu ponad 2.29A; wzmocnienie TIP41C jest od 15 do 75, typowe 40, co oznacza dla typowych parametrów TIP41C prąd tranzystora sterującego prawie 60mA, to już dla BC550/BC560 jest sporo; przekroczenie dopuszczalnej mocy w takiej sytuacji raczej im nie grozi (zasilanie do -22V,+22V, najgorsza sytuacja to napięcie 11V i prąd 35mA, czyli moc poniżej 400mW), gorzej jak się trafią TIP41C o mniejszym wzmocnieniu, bo wtedy moc chwilowa może sięgać 1W; jednak BC550/BC560 mogą się silnie nagrzewać, a wtedy zmienia się ustawienie prądu spoczynkowego tranzystorów wyjściowych - suma napięć baza-emiter BC550/BC560 będzie malała prawie o 200mV, co może zwiększyć prąd spoczynkowy do 1A... te TIP41C będą potrzebowały dużego radiatora.

    Poza tym, u mnie ten schemat jest niekompletny - sporo obcięte na górze (np. widać, że nad opornikiem 4.7k jest jakiś inny, ale już go nie widać), trochę na dole.

    Jak chcesz mieć prosty układ, i uzyskać sporą moc, to może użyć komplementarnych tranzystorów Darlingtona? One mają wzmocnienie ze 3000, więc prąd sterujący 1mA, żeby uzyskać 3A na głośniku. I wtedy można zrobić cały wzmacniacz na 3-4 tranzystorach (para komplementarna tranzystorów Darlingtona na wyjściu, sterujący, ewentualnie dodatkowy na wejściu, żeby mieć większe wzmocnienie i lepiej zmniejszyć zniekształcenia sprzężeniem zwrotnym).